Jak właściwie oszacować sumę ubezpieczenia w BI?

Podstawą oszacowania sumy ubezpieczenia utraty zysku (z ang. „Business Interruption”, w skrócie ”BI”) jest tzw. roczny zysk brutto osiągnięty z ubezpieczonej działalności operacyjnej przez przedsiębiorcę w ostatnim, zamkniętym, pełnym roku obrotowym (obrachunkowym). Należy tu zaznaczyć, że ubezpieczeniowy zysk brutto nie jest pojęciem tożsamym z zyskiem brutto, który występuje w księgowości i na ten fakt przedsiębiorca winien zwrócić szczególną uwagę przy kalkulowaniu sumy ubezpieczenia.

Zysk brutto w ujęciu księgowym (ang. „gross income/profits”) to zysk osiągany przez przedsiębiorcę z całej jego działalności przed podatkiem dochodowym. Natomiast zysk brutto w ujęciu ubezpieczeniowym to zysk osiągany przez przedsiębiorcę wyłącznie z ubezpieczonej działalności operacyjnej, bez uwzględnienia operacji kapitałowych, finansowych, czyli inaczej:

• suma zysku netto ze sprzedaży i kosztów stałych działalności, czyli kosztów, które są kontynuowane po szkodzie w mieniu np. płace wraz z narzutami socjalnymi oraz pozostałymi obciążeniami, opłaty za wynajem lokalu, opłaty abonamentowe, amortyzacja i koszty utrzymania niedotkniętych szkodą budynków, maszyn i urządzeń, środków transportu, koszty długofalowej polityki reklamowej i marketingowej, podatki i opłaty niezależne od obrotu oraz inne koszty, które nie mogą być zredukowane proporcjonalnie do zmniejszenia się obrotów. Jest to wyliczenie rocznego zysku brutto tzw. „metodą sumy”.

lub alternatywnie:

• różnica pomiędzy przychodami z działalności a kosztami zmiennymi przedsiębiorstwa, czyli kosztami, których wielkość po szkodzie w mieniu  zmienia się proporcjonalnie wraz ze zmianą wolumenu produkcji np. surowce, materiały zużyte do produkcji, wynagrodzenia pracowników akordowych, prowizje pośredników, opłaty przewozowe, opakowania, koszty energii i innych mediów zależnych od produkcji, opłaty licencyjne Jest to wyliczenie rocznego zysku brutto tzw. „metodą różnicy”.

Obydwie metody wyliczenia rocznego zysku brutto powinny osiągnąć w efekcie wynik tożsamy. Wyliczenie rocznego zysku brutto powinno być zatwierdzone, podpisane przez upoważnioną osobę w przedsiębiorstwie np. głównego księgowego.

Na rynku ubezpieczeniowym częściej wykorzystywana przez ubezpieczonych jest „metoda różnicy” ze względu na swoje zalety praktyczne m.in. dlatego, że do kalkulacji nie potrzebna jest znajomość zysku operacyjnego, którego większość ubezpieczonych często nie chce ujawniać.

Trudność we właściwym oszacowaniu sumy ubezpieczenia utraty zysku brutto może przysporzyć ubezpieczonemu dodatkowo fakt, że suma ubezpieczenia jest szacowana w oparciu o przewidywania dotyczące wzrostu lub spadku przychodów w przyszłości, a więc zupełnie inaczej niż w ubezpieczeniu mienia, w którym wartość ta jest ustalana w drodze wyceny już istniejącego mienia.

A zatem przy prognozowaniu sumy ubezpieczenia BI przedsiębiorca winien uwzględnić przede wszystkim:

1. Tendencje rozwojowe:
   • planowane wejścia na rynki zagraniczne,
   • planowane inwestycje (zwiększenie mocy produkcyjnych),
   • planowane otwarcia nowego zakładu produkcyjnego/nowych lokalizacji.
2. Uwarunkowania rynkowe, specyfikę działalności:
   • inflację,
   • zmianę przepisów,
   • sezonowość sprzedaży,
   • zmienność cen,
   • cykliczność zamówień,
   • planowane przestoje remontowe,
   • pandemię,
   • i inne, specyficzne dla prowadzonej działalności okoliczności.
3. Maksymalny okres odszkodowawczy, czyli przewidywany przez przedsiębiorcę   okres,  jaki byłby potrzebny do odtworzenia mienia  w przypadku zaistnienia szkody całkowitej, ponownego wznowienia działalności, uzyskania poziomu sprzedaży, jaki osiągnąłby, gdyby szkoda w mieniu nie zdarzyła się. Na ustalenie długości maksymalnego okresu odszkodowawczego mają wpływ m.in. następujące czynniki:
   • rodzaj prowadzonej działalności,
   • czas niezbędny do rozebrania i uprzątnięcia pozostałości po szkodzie,
   • czas na odbudowę zniszczonych obiektów,
   • czas na wybór i negocjacje wykonawcy robót,
   • dostępność surowców,
   • zakup parku maszynowego,
   • zaopatrzenie w surowce i materiały do produkcji,
   • dostępność terenów zastępczych do prowadzenia działalności,
   • szacowany czas odzyskania i pozyskania klientów,
   • czas na przeszkolenie pracowników,
   • czas na odzyskanie poziomu przychodów jakie osiągane były przed szkodą w mieniu,
   • czas na odzyskanie utraconego rynku.

Najczęstszym deklarowanym przez ubezpieczonych maksymalnym okresem odszkodowawczym jest okres 12 m-cy lub 24 m-cy.

Ustalenie maksymalnego okresu odpowiedzialności np. trzech, czy nawet sześciu miesięcy, rodzi realne zagrożenie, że w razie poważnej szkody w mieniu, może okazać się on za krótki, a wtedy ubezpieczony będzie musiał ponieść tę część strat, jaka powstanie po upływie uzgodnionego okresu. Okres ten nie eliminuje również wpływu sezonowych wahań sprzedaży, co jest szczególnie istotne w przypadku takich przedsiębiorstw jak: cukrownie, hotele, przetwórnie owoców i warzyw., itp. Dlatego też deklarowanie przez ubezpieczonego okresu krótszego niż 12 m-cy może okazać się mocno ryzykowne.

Zatem przy uzgodnieniu maksymalnego okresu odszkodowawczego krótszego niż 12 m-cy w kalkulacji sumy ubezpieczenia zysku brutto przedsiębiorca winien uwzględnić sezonowość sprzedaży.

Kwestia sezonowości nie jest istotna przy pełnych latach maksymalnego okresu odszkodowawczego, czyli wielokrotności 12 m-cy, np. 24 m-cy, 36 m-cy.

Poniżej przykładowa kalkulacja sumy ubezpieczenia utraty zysku brutto w maksymalnym okresie odszkodowawczym wynoszącym 24 m-ce: 

W ramach sumy ubezpieczenia utraty zysku brutto Warta pokrywa również udokumentowane, celowe (uzasadnione ekonomicznie), zwiększone koszty działalności, poniesione przez ubezpieczonego w celu uniknięcia lub ograniczenia spadku obrotu, czyli inaczej „ratujące” obrót. Są to między innymi zwiększone koszty pracy w godzinach nadliczbowych, nocnych oraz w dni wolne od pracy, koszty wynajmu pomieszczeń zastępczych, adaptacji pomieszczeń zastępczych, zbudowania obiektów prowizorycznych, tymczasowego wynajmu zastępczych maszyn, odtworzenia maszyn wykonanych na specjalne zamówienie, powstałe w wyniku trudności z ich ponownym zakupem, odbudową, naprawą lub montażem, zastosowania zamiennych procesów roboczych i metod operacyjnych, dodatkowego transportu, zawiadomienia klientów o zaistniałej sytuacji i zmianie lokalizacji.

Dodatkowo, po opłaceniu składki dodatkowej, ubezpieczony ma możliwość ubezpieczenia w Warcie „dodatkowych kosztów działalności”, przewyższających limit na „standardowe zwiększone koszty działalności” (ponad zadeklarowaną sumę ubezpieczenia utraty zysku) w postaci limitu odpowiedzialności na tzw. pierwsze ryzyko.

Okazuje się zatem, że właściwe oszacowanie sumy ubezpieczenia utraty zysku nie jest formalnością w szczególności w ubezpieczeniu utraty zysku, gdyż przedmiot ubezpieczenia ma tu postać niematerialną, a na dodatek trzeba określić jej wartość przyszłą, jaka będzie osiągnięta przy założeniu niezakłóconej działalności.

Najczęstsze przyczyny niewłaściwej kalkulacji sumy ubezpieczenia zysku brutto, tzw. niedoubezpieczenia, to:

1) kwestie „czysto księgowe”, np.:

• nieprawidłowa  klasyfikacja kosztów na koszty stałe i zmienne,
• nieuwzględnienie w działalności produkcyjnej zmiany stanu produktów i produkcji w toku, a jest to istotna kwestia dla zachowania współmierności przychodów i kosztów,

2) niedostateczne, optymistyczne złożenia na przyszłość.

Przed ryzykiem ewentualnego niedoubezpieczenia może uchronić ubezpieczonego zastosowanie również klauzuli odpowiedzialności dodatkowej tzw. klauzuli leeway. Najczęściej wynosi ona 20-30% sumy ubezpieczenia zysku brutto. Uzgodnienie z Wartą dodatkowej odpowiedzialności daje Ubezpieczonemu komfort bezpieczeństwa w sytuacji, gdy planowany wzrost zysku brutto został niedoszacowany i w czasie obowiązywania zaniżonej sumy ubezpieczenia doszło do szkody w mieniu.

Właściwe oszacowanie sumy ubezpieczenia utraty zysku brutto w maksymalnym okresie odszkodowawczym ma zasadnicze znaczenie dla adekwatności ochrony ubezpieczeniowej, jak i jednocześnie ma na celu ochronę ubezpieczonego przed ryzykiem tzw. niedoubezpieczenia.

Jeżeli interesują Was dodatkowe informacje dotyczące tego tematu zapraszamy do kontaktu z Marią Brzezińską: maria.brzezinska@warta.pl.