Wzorując się na standardzie Munich Re, Warta połączyła zalety dwóch odrębnych produktów poświęconych ryzykom budowy oraz montażu i opracowała uniwersalne warunki ubezpieczenia w formule „all risks”. Aby usprawnić komunikację pomiędzy stronami, zachowano większość numeracji klauzul monachijskich, które są powszechnie używane na rynku ubezpieczeniowym od wielu lat.
Stroną ubezpieczenia jest zazwyczaj wykonawca umów (który równocześnie jest odpowiedzialny za budowę), zamawiający lub inwestor. Głównym przedmiotem ubezpieczenia są roboty budowlano-montażowe, włącznie z robotami przygotowawczymi, pomocniczymi i tymczasowymi, niezbędnymi do rozpoczęcia i prowadzenia robót. Ubezpieczenie dodatkowo można rozszerzyć o:
- sprzęt, wyposażenie i zaplecze budowy,
- maszyny budowlane,
- inne rodzaje mienia i kosztów,
- odpowiedzialność cywilną deliktową za szkody wyrządzone osobom trzecim w związku z prowadzeniem robót.
Niewątpliwą zaletą ubezpieczenia jest możliwość objęcia ochroną wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Takie rozwiązanie zapobiega ewentualnym roszczeniom regresowym do innych ubezpieczonych, a w konsekwencji przerwom w robotach spowodowanym problemami finansowymi.
Umowa ubezpieczenia budowy/montażu od wszystkich ryzyk ma charakter nieodnawialny, a okres ubezpieczenia odpowiada okresowi prowadzenia robót zgodnie z umową kontraktową i harmonogramem robót, począwszy od dnia rozpoczęcia robót bądź wyładunku mienia na budowie, a skończywszy w dniu przekazania gotowego obiektu lub jego części zamawiającemu.
Dla newralgicznych ryzyk, których prawdopodobieństwo zmaterializowania się lub kumulacji jest wysokie, np.: powódź, opady atmosferyczne lub zalanie, mogą być zastosowane limity odpowiedzialności i/lub wyższe franszyzy. W niektórych przypadkach może istnieć konieczność rozłożenia ciężaru odpowiedzialności pomiędzy dwóch lub większą liczbę ubezpieczycieli w drodze koasekuracji lub reasekuracji.
Dla odpowiedzialności cywilnej wobec osób trzecich ustala się odrębną sumę ubezpieczenia, która nie będzie wyższa niż wartość robót kontraktowych.
Z ważniejszych przyczyn szkód podlegających odszkodowaniu można wymienić: siły przyrody, pożar, wybuch, zalanie, kradzież z włamaniem, dewastację, brak umiejętności, zaniedbanie, błąd ludzki oraz błąd montażowy.
Oczywiście również to ubezpieczenie posiada wyłączenia odpowiedzialności. Najistotniejsze z nich to:
- ryzyka polityczne i nuklearne,
- umyślne działanie lub rażące niedbalstwo,
- szkody spowodowane przerwaniem robót z przyczyny innej niż wystąpienie szkody,
- koszty naprawy czy wymiany wadliwego materiału lub złego wykonawstwa za wyjątkiem szkód w mieniu wykonanym poprawnie (w odniesieniu do obiektów budowlanych),
- szkody spowodowane błędem projektanta,
- awarie elektryczne i mechaniczne
Podstawę ustalenia wysokości szkody jest kosztorys sporządzony na koszt ubezpieczającego a zasady likwidacji szkód zależą od jej rozmiaru. W przypadku szkody częściowej jej wysokość ustala się na podstawie kosztów remontu lub naprawy niezbędnych do przywrócenia mienia do stanu przed wydarzeniem. Jeżeli natomiast ma ona charakter całkowity, za wysokość szkody przyjmuje się wartość rzeczywistą mienia przed wystąpieniem wydarzenia.
Rozszerzenia ubezpieczenia
Szczególny charakter każdej inwestycji powoduje konieczność indywidualnego dostosowania rozszerzeń i warunków szczególnych. Poniżej kilka przykładów takich rozszerzeń:
- Rozpoczęcie robót wymaga przygotowania terenu budowy, przewiezienia materiałów oraz zorganizowania zaplecza budowy. Szkody w mieniu transportowanym na budowę mogą zostać włączone do ubezpieczenia.
- W przypadku zawalenia się całości lub części obiektu koszty rozbiórki mogą okazać się wysokie i przekroczyć sumę ubezpieczenia, dlatego istotną pozycję stanowią koszty uprzątnięcia pozostałości po szkodzie (z limitem ponad sumę ubezpieczenia dla robót).
- Obiekt, na którym prowadzone są roboty polegające na remoncie czy przebudowie lub obiekt bezpośrednio sąsiadujący z budową, może być narażony na uszkodzenie lub zniszczenie wskutek prowadzenia robót. Tego rodzaju szkody (z pewnym wyjątkiem) nie mogą zostać objęte polisą eksploatacyjną. Dlatego przewidziano dla tej kategorii mienia odrębny limit odpowiedzialności.
- W przypadku wystąpienia szkody, ubezpieczony może być zmuszony do poniesienia kosztów dodatkowych, np. zatrudnienia ekspertów i pracowników w godzinach nadliczbowych, w dniach wolnych od pracy czy frachtu ekspresowego, niezbędnych do szybkiego przywrócenia mienia do stanu sprzed szkody i zmniejszenia opóźnienia w harmonogramie robót. Koszty te mogą podlegać odszkodowaniu do limitu ponad sumę ubezpieczenia dla robót.
- Odpowiedzialność wykonawcy nie kończy się z momentem przekazania gotowego obiektu zamawiającemu, ale trwa znacznie dłużej. Nieodłącznym elementem umowy kontraktowej jest zobowiązanie wykonawcy do usunięcia wad i usterek z tytułu umowy gwarancji i rękojmi. Okres ten może zostać objęty ochroną, jednak w rozsądnych granicach czasowych, bowiem im dłuższy okres czasu od odbioru obiektu, tym trudniej jest ustalić, czy odpowiedzialność może być przypisana wykonawcy czy eksploatacji obiektu.
- Ochroną mogą być objęte również szkody powstałe w wyniku błędu projektanta czy wady materiałowej.
Stawka ubezpieczenia
Stawka za ubezpieczenie jest wypadkową wielu czynników, w tym m.in: rodzaju i wartości robót, czasu realizacji, lokalizacji budowy, podjętych środków bezpieczeństwa oraz zakresu ochrony. Zerowa na początku wartość obiektu rośnie stopniowo, osiągając wartość kontraktową w ostatniej fazie realizacji, kiedy kumulacja ryzyka jest najwyższa. W praktyce więc suma ubezpieczenia powinna odpowiadać ostatecznej wartości robót kontraktowych równej cenie kontraktu, powiększonej o wartość mienia przekazanego przez zamawiającego nieodpłatnie do wbudowania lub zamontowania w obiekcie.
Aby oszacować wysokość składki odpowiadającej występującym ryzykom ubezpieczyciel musi mieć możliwość zapoznania się z dokumentacją przetargową, która powinna uwzględniać:
- umowę kontraktową z harmonogramem robót,
- opis technicznym robót i projekt,
- rysunki i specyfikację,
- raport geotechniczny,
- inne istotne dla sprawy informacje i dokumenty.
Podsumowując, ubezpieczenie budowy/montażu oferuje szerokie pokrycie praktycznie wszystkich ryzyk związanych z taką działalnością firmy. Objęcie mogą być nim wszyscy uczestnicy procesu inwestycyjnego przez cały okres prowadzenia robót, łącznie z okresem gwarancji i rękojmi. Jest to szczególnie istotne ze względu na specyfikę branży budowlanej, która powinna być zabezpieczona w szczególny sposób zgodnie z indywidualnym zapotrzebowaniem klienta.
Jeżeli czytając ten artykułu pojawiły się dodatkowe pytania lub interesują Was dodatkowe informacje, to zapraszamy do kontaktu z Małgorzatą Żuchowską z Biura Underwritingu Ubezpieczeń Korporacyjnych (malgorzata.zuchowska@warta.pl).
