ABS – co to jest i jak działa w praktyce?

Co to jest ABS?

ABS jest skrótem od Anti-lock Braking System. To elektroniczny układ kontrolujący pracę hamulców w samochodzie, którego celem jest poprawa bezpieczeństwa, tak jak ma to miejsce w przypadku układu ASR. Zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania, co zapewnia dużo większą kontrolę kierowcy nad pojazdem, szczególnie w sytuacjach nagłych, np. konieczności awaryjnego zatrzymania auta.

Początkowo stosowano go jedynie w samochodach o specjalnym przeznaczeniu, np. autobusach i ciężarówkach. Pierwsze modele aut osobowych z fabrycznie zainstalowanym elektronicznym systemem ABS pojawiły się na rynku dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku.

Szacuje się, że droga hamowania samochodu wyposażonego w tym układ może być krótsza nawet do 30% w porównaniu z autami bez ABS. Nie są to jednak twarde dane, ponieważ znaczenie ma tutaj wiele innych czynników związanych z prędkością, stanem technicznym pojazdu czy warunkami drogowymi na czele. Mimo wszystko ABS znacznie zwiększa bezpieczeństwo i nie bez powodu jest tak powszechny.
 

Zasada działania ABS

Kiedy kierowca naciska pedał hamulca, czujniki systemu monitorują prędkość obrotową kół. Jeśli któreś z nich zaczyna się blokować, ABS wyłącza na nie napęd i włącza ponownie w celu przywrócenia przyczepności. W rezultacie umożliwia to skrócenie drogi hamowania i zwiększenie kontroli nad kierowanym pojazdem.

W skład takiego układu wchodzą m.in. pompa ABS, zawory sterujące, komputer pokładowy oraz czujniki prędkości obrotowej kół. Te ostatnie występują w dwóch odmianach: indukcyjnej oraz aktywnej.

Rodzaje systemów ABS

Obecnie możemy spotkać się z różnymi odmianami tego układu, choć na rynku dominuje kilka najpopularniejszych typów. Mowa tu przede wszystkim o systemie ABS, który działa na wszystkie koła jednocześnie. Często spotykany jest również układ z elektronicznym rozdziałem siły hamowania (EBD). W tym przypadku oprócz kontroli czterech kół, system rozkłada siłę działania hamulców między tylną a przednią osią lub prawą i lewą stroną auta, w zależności od obciążenia.

Jednym z popularniejszych usprawnień jest ponadto ABS z kontrolą trakcji (TCS) – nie tylko zapobiega blokowaniu się kół, ale dodatkowo monitoruje ich pracę, aby w razie potrzeby wyłączyć napęd na ten element, który traci przyczepność do podłoża.

Najnowocześniejszym rodzajem ABS jest jednak ten z kontrolą stabilizacji pojazdu (ESP). Posiada cechy wcześniej wspomnianego układu, gdzie oprócz tego monitoruje ruchy kierowcy i pracę silnika. W ten sposób może automatycznie dostosować prędkość pojazdu oraz nacisk na hamulce, aby zminimalizować ryzyko utraty przyczepności.
 

Czy każde auto jest wyposażone w ABS?

Obecnie w większości nowych samochodów ten układ jest elementem wyposażenia podstawowego, tak samo jak ISA oraz tzw. czarne skrzynki. Warto także wspomnieć, że od około dwudziestu lat to obowiązkowy system w Europie dla każdego nieużywanego auta, które trafia na rynek. Jeśli jeździmy starszym wozem, nie musimy martwić się jego brakiem.

Co zrobić, jeśli nie wiesz, czy Twój samochód jest wyposażony w ABS? W tym celu możesz zajrzeć do instrukcji obsługi czy sprawdzić tabliczkę znamionową. Obecność ABS da się zweryfikować także za pośrednictwem odpowiedniej kontrolki na desce rozdzielczej. Warto także wspomnieć, że ABS można łatwo wyczuć w trakcie jazdy – kierowca po przytrzymaniu hamulca często czuje charakterystyczne pulsowanie.
 

Jak hamować bez ABS w samochodzie?

Jeśli samochód, którym kierujesz, nie został wyposażony w ABS, możesz wykorzystać technikę hamowania pulsacyjnego. Dzięki temu zminimalizujesz ryzyko blokady kół i utraty kontroli nad autem.

Technika polega na krótkim naciskaniu i zwalnianiu pedału hamulca, zamiast trzymania go wciśniętego przez długi czas. Jednocześnie należy pamiętać o tym, aby robić to z wyczuciem, bez nadmiernej siły. Jednak jak wiadomo, teoria nie zawsze sprawdza się w praktyce. Z tego względu warto wcześniej poćwiczyć hamowanie pulsacyjne, aby wyrobić pamięć mięśniową. Wtedy nawet w przypadku nagłej sytuacji zaczniesz stosować tę technikę niemal podświadomie.

Oczywiście musisz pamiętać o dbaniu o układ hamulcowy, a przede wszystkim cyklicznej wymianie zużytych klocków oraz tarcz hamulcowych i kontroli płynu. Dodatkowo, jeśli warunki drogowe nie są zbyt dobre (np. pada deszcz i jedziemy po mokrej nawierzchni), najlepiej będzie dostosować prędkość, z jaką prowadzisz auto.
 

Wady i zalety systemów ABS w pojazdach

Największą korzyścią płynącą z obecności układu zapobiegającemu blokowaniu się hamulców jest poprawa bezpieczeństwa jazdy. Mowa tu przede wszystkim o zmniejszeniu ryzyka poślizgu kół i poprawie skuteczności hamowania. Co za tym idzie, ABS jest szczególnie przydatny w trakcie jazdy w trudnych warunkach drogowych, np. po drodze pokrytej czarnym lodem.

Z drugiej strony, układ hamulcowy z systemem ABS jest zwykle droższy w naprawie, jeśli dojdzie do jego awarii. Dodatkowo niekiedy może sprawiać trudności w kontekście zdiagnozowania, a w konsekwencji usunięcia powstałej usterki.  Warto także wspomnieć, że niektórym kierowcom ABS będzie sprawiał trudności w opanowaniu pojazdu w trakcie jazdy, ponieważ istnieje możliwość powstawania nieoczekiwanych drgań pedału hamulca.