Awaria akumulatora w samochodzie - co robić?

Jak działa akumulator?

Akumulator to urządzenie, które magazynuje energię elektryczną. Bateria samochodowa składa się z następujących elementów:

• Obudowa z polipropylenu, której wnętrze jest podzielone na odpowiednie „cele”.
• Płyty akumulatora, których kratka jest wykonana ze stopów ołowiu. Dodatkowo kratka jest zapastowana masą czynną wytworzoną z tlenków ołowiu.
• Elektrolit, czyli mieszanina kwasu siarkowego i wody. W nim zanurzone są płyty akumulatora.
• Bieguny dodatni i ujemny, które mają formę metalowych czopów wyprowadzonych za zewnątrz i umieszczonych w górnej części akumulatora.

W większości modeli aut akumulator znajduje się pod maską samochodu. W niektórych pojazdach umieszcza się go w bagażniku. Akumulator stoi na specjalnej podstawie, która jest dopasowana do wielkości baterii. W czasie jazdy ten element musi być stabilny i zabezpieczony przed drganiami czy przesuwaniem się.

Akumulator o napięciu 12V składa się z 6 ogniw, które są połączone ze sobą szeregowo. Jego obudowa jest podzielona na cele. W każdej znajdują się dwie elektrody (dodatnia i ujemna). Najpopularniejszym rozwiązaniem są akumulatory kwasowo-ołowiowe. Niestety współczesne pojazdy wymagają baterii o coraz większej pojemności oraz odporności na rozładowanie. Dlatego opracowano akumulatory wykonane w technologii wapniowej. Tego typu urządzenia wyróżniają się większą odpornością na wahania temperatur i samo rozładowanie. Ponadto wykazują dużą trwałość oraz zapewniają prąd rozruchowy o wyższych parametrach niż w klasycznej baterii kwasowo-ołowiowej.
 

Akumulator samochodowy działa w następujący sposób:

• Zamienia energię elektryczną z alternatora w energię chemiczną i magazynuje ją w takiej formie.
• Zamienia energię chemiczną w elektryczną i w takiej postaci oddaje do instalacji elektrycznej pojazdu.
   

Jakie zadania spełnia akumulator?
 

Akumulator spełnia 3 główne funkcje w każdym samochodzie:

Zasila rozrusznik

Rozrusznik to szeregowy silnik elektryczny pracujący na prąd stały. Jest wyposażony w sprzęgło kierunkowe, sprzęgające oraz rozprzęgające oś wirnika z kołem zamachowym silnika. Jego zadaniem jest nadanie prędkości obrotowej wałowi korbowemu jednostki napędowej. Rozrusznik wymaga od 150 do 600 A, ponieważ ma rozpędzić wał korbowy do prędkości 40-100 obr/min (auta benzynowe) i 100-200 obr/min (diesle). Taką ilość prądu musi mu dostarczyć akumulator. Jeśli nie jest w stanie, to nie da się uruchomić silnika.
 

Dostarcza zasilanie do układu paliwowego

Akumulator dostarcza prąd niezbędny do zasilania elektrycznej pompy paliwa, cewek zapłonowych oraz świec zapłonowych (auta benzynowe) czy żarowych (diesle).
 

Zapewnia zasilanie wszystkich urządzeń po wyłączeniu silnika

Akumulator zasila m.in. układ podtrzymania pamięci komputera i sterowników, oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne, alarm oraz radio.
 

Jakie są najczęstsze przyczyny awarii akumulatora?
 

Najczęstsze przyczyny awarii akumulatora to:

Przeładowanie baterii

Może nastąpić w wyniku użycia nieodpowiedniej ładowarki lub zbyt długiego ładowania urządzenia. To prowadzi do spływu masy czynnej. Jej objawem jest brązowy kolor elektrolitu.
 

Przeciążenie akumulatora

Najczęściej występuje w przypadku zakupu akumulatora o zbyt małej pojemności. Takie baterie są tańsze. Niestety nie pokrywają zapotrzebowania na energię elektryczną wszystkich układów pojazdu. Przy wyborze akumulatora należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta danego modelu auta.
 

Naturalne procesy zużycia

Akumulator średnio po 5 latach użytkowania zaczyna starzeć się i tracić optymalne parametry pracy.
 

Silne rozładowanie akumulatora

Najczęściej występuje, kiedy samochód jest użytkowany sporadycznie i na krótkich trasach. Powodem może być także awaria alternatora lub pozostawienie samochodu na mrozie przez kilkadziesiąt godzin.
 

Zamarznięcie elektrolitu w baterii

Występuje w wyniku pozostawienia auta na zewnątrz przy dużym mrozie.
 

Zwarcie

Przeważnie jest spowodowane nieprawidłowym podłączeniem klem lub niewłaściwym użyciem kabli rozruchowych.

Przerwa między ogniwami

Brak przejścia występuje przeważnie w miejscu zgrzewu przez grodzie lub w miejscu połączenia wyjść biegunowych.
 

Mechaniczne uszkodzenie

Najczęściej jest skutkiem kolizji, wypadku lub złego zamocowania akumulatora.
 

Wybuch akumulatora

Powodem może być niedrożność kanałów wentylacyjnych lub zbyt niski poziom elektrolitu.
 

Jak rozpoznać konieczność wymiany akumulatora?

O konieczności wymiany akumulatora na nowy mogą świadczyć następujące objawy:
 

Rozrusznik kręci, ale silnik nie odpala

Nawet jeżeli amperomierz wskazuje na dobry stan akumulatora, to może brakować kilku woltów niezbędnych do odpalenia silnika. W takiej sytuacji najlepiej użyć kabli rozruchowych lub boostera. Po uruchomieniu wybierz się na dłuższą przejażdżkę (min. 30 minut). Dzięki temu alternator będzie mógł naładować baterię. Jeśli ta sytuacja się powtarza, to akumulator nadaje się do wymiany.
 

Rozrusznik nie kręci, silnik nie odpala i nie świecą światła oraz kontrolki

Przy wyłączonym silniku akumulator zasila wszystkie układy i światła w pojeździe. Jeśli nie działają, to wina leży po stronie akumulatora lub niesprawnego alternatora.

Pojazd nie odpala za każdym razem

Powodem mogą być luźno zapięte, skorodowane lub zwapnione klemy i kable akumulatorowe. Prąd może zabierać także dotykający czegoś przewód lub urządzenie, które w danej chwili powinno być wyłączone.

Trudno jest uruchomić silnik zimą

To jeden z częstych objawów zużycia akumulatora. Wraz ze spadkiem temperatury słabsze stają się reakcje chemiczne zachodzące we wnętrzu baterii. W efekcie spada pojemność akumulatora. Jeśli takie problemy powtarzają się co najmniej 3 razy w tygodniu, to prawdopodobnie przyczyną jest zużyty akumulator.
 

Zachodzi konieczność częstego korzystania z prostownika i kabli rozruchowych

Jeśli przynajmniej 2 razy w tygodniu musisz odpalać auto z boostera lub kabli, to prawdopodobnie bateria jest zużyta. Akumulator najlepiej wymieniać co 5 lat. Maksymalna żywotność baterii to 7 lat. Oczywiście wiele zależy także od jakości samej baterii.
 

Jakie są objawy awarii akumulatora?

Niesprawny akumulator daje określone objawy. Część z nich występuje jeszcze przed uruchomieniem silnika:

• Po przekręceniu kluczyka w stacyjce nie działają żadne wskaźniki, światła czy radio.
• Co 3-5 dni musisz wspomagać akumulator w czasie rozruchu specjalnym boosterem lub uruchamiać „na kablach”.
• Akumulator wyczerpuje się po 15-30 minutach siedzenia w samochodzie z wyłączonym silnikiem, ale uruchomionym radiem lub gniazdem ładowania zapalniczki.
• Silnik nie odpala pomimo sprawnego działania rozrusznika i alternatora.
   

Niektóre objawy możesz zaobserwować podczas uruchamiania silnika:

• Konieczność wielokrotnego „kręcenia” rozrusznikiem.
• Światła i wskaźniki na desce rozdzielczej świecą słabiej.
• Słychać piszczenie paska klinowego przy odpalaniu lub tuż po starcie silnika.
   

Podczas jazdy z niesprawnym akumulatorem możesz zaobserwować następujące objawy:

• Nierówna praca silnika na biegu jałowym.
• Samoczynne wyłączanie się radia oraz innych akcesoriów samochodowych.
• Pisk paska klinowego.
• Podczas dodawania gazu słabnie natężenie światła i wskaźników.
   

Co zrobić w razie awarii akumulatora?

Zapalenie się kontrolki akumulatora w czasie jazdy oznacza, że urządzenie nie jest ładowane. W takiej sytuacji musisz liczyć się z tym, że auto może zostać wkrótce unieruchomione. Przecież bez prądu nie działa wiele jego podzespołów. Zazwyczaj po zapaleniu się kontrolki akumulatora w krótkim czasie pojawiają się kolejne ostrzeżenia z układu ABS i ESP, poduszek powietrznych czy lampka „check engine”.
 

Jeżeli w czasie jazdy zapali się kontrolka akumulatora, to powinieneś rozejrzeć się za bezpiecznym miejscem do zatrzymania. Niekiedy nawet krótka jazda w takich warunkach może skończyć się poważną awarią silnika.

Najczęstsze powody zapalenia się kontrolki akumulatora to:

• uszkodzony regulator napięcia,
• awaria alternatora,
• zerwany pasek napędu akcesoriów.
   

Co zrobić, kiedy na desce rozdzielczej pojawi się czerwona kontrolka akumulatora?

• Nie próbuj nigdzie jechać, jeśli lampka nie zgasła po uruchomieniu silnika.
• Natychmiast poszukaj miejsca do bezpiecznego zatrzymania, jeśli kontrolka zapaliła się w czasie jazdy.
• Sprawdź wskaźnik temperatury silnika. Jeżeli to awaria paska napędzającego alternator i pompę wody, to w krótkim czasie może dojść do zatarcia jednostki napędowej.
• Po zatrzymaniu sprawdź pod maską, czy przyczyną nie jest luźny lub zsunięty pasek akcesoriów, poluzowana klema albo luźne połączenie alternatora.
• Jeżeli pasek akcesoriów jest na właściwym miejscu, to możesz spróbować przejechać kilka kilometrów. Bezpieczniej jest jednak wezwać pomoc. Nie masz pewności, na jak długo wystarczy prądu w akumulatorze.
• Jeśli pasek napędu akcesoriów jest zerwany, to pod żadnym pozorem nie próbuj dalej jechać niesprawnym pojazdem.
• Jeżeli musisz kontynuować jazdę, to wyłącz wszystkie odbiorniki elektryczne, które nie są niezbędne w danym momencie. Jednocześnie jak najszybciej odwiedź najbliższy warsztat.
   

Pamiętaj, że po wyłączeniu silnika w akumulatorze może zostać zbyt mało prądu do ponownego uruchomienia jednostki napędowej.

Brak ładowania akumulatora to jedna z najczęstszych usterek powodujących unieruchomienie pojazdu na drodze. Czasem awarię poprzedzają pewne symptomy. To popiskiwanie paska alternatora w chłodne i wilgotne poranki, a także sporadyczne migotanie lub słabe jarzenie się kontrolki ładowania. Ustanie tych objawów wcale nie oznacza końca problemów. Zerwany pasek napędu akcesoriów może uszkodzić pasek rozrządu, powodując jego zniszczenie lub przeskoczenie. To może oznaczać poważną awarię jednostki napędowej.
 

Jak dbać o stan akumulatora w samochodzie?

W myśl złotej zasady „lepiej zapobiegać niż leczyć” to Ty jako użytkownik masz duży wpływ na żywotność akumulatora w swoim aucie. Aby ją wydłużyć, przestrzegaj poniższych zasad:

Systematycznie sprawdzaj poziom naładowania akumulatora

Użyj specjalnego testera do weryfikacji poziomu naładowania akumulatora. Niektóre baterie mają wbudowane proste testery, które za pomocą kolorowych lampek informują o poziomie naładowania.
 

Zapewnij solidne umocowanie akumulatora pod maską

Wszelkie dodatkowe drgania mają negatywny wpływ na stan akumulatora. Od góry bateria powinna być unieruchomiona za pomocą metalowej klamry i haka. W przypadku korozji należy wymienić elementy mocujące.
 

Dobierz akumulator zgodnie z zaleceniami producenta

Akumulator odpowiadający zaleceniom producenta zapewnia niezawodną pracę oraz maksymalną trwałość.

Dbaj o odpowiedni stan klem akumulatora

Istotna jest nie tylko czystość klem, ale także przewodów masowych oraz doprowadzających napięcie do rozrusznika. Klemy możesz czyścić papierem ściernym i pokryć smarem grafitowym. Zadbaj także o ochronę przed korozją oczek przewodów masowych, które są przytwierdzone do karoserii.
 

Uruchamiaj auto przy wciśniętym sprzęgle

Przy wciśniętym sprzęgle skrzynia biegów zostaje odłączona, co odciążą baterię. Wyłącz także zbędne odbiorniki jak lampka schowka, GPS czy nawiew wewnętrzny. Dzięki temu rozrusznik będzie miał mniejsze opory. W efekcie łatwiej mu będzie uruchomić silnik.
 

Unikaj jazdy na krótkich odcinkach

Oczywiście nie zawsze da się tego uniknąć. Pamiętaj, że dopiero po przejechaniu ok. 10 km bateria zaczyna się prawidłowo formować. Dlatego, jeśli podróżujesz głównie na krótkich dystansach, to co jakiś czas wybierz się w dłuższą trasę.
 

Zadbaj o czystość obudowy

Brud i wilgoć zalegające na obudowie powodują szybsze rozładowanie akumulatora. Wynika to z faktu, że wilgoć przewodzi prąd elektryczny.

Uważaj przy rozruchu za pomocą kabli

Zwróć uwagę, aby nie pomylić biegunów podczas awaryjnego podłączania kabli rozruchowych. Pomyłka może skończyć się całkowitym zniszczeniem akumulatora.
 

Używaj prostownika mikroprocesorowego do ładowania

Prostownik mikroprocesorowy samodzielnie dobiera optymalne napięcie ładowania. To chroni akumulator przed przeładowaniem, które grozi wybuchem baterii.
 

Przygotuj akumulator do zimy

Przed okresem zimowym warto naładować akumulator do pełna za pomocą prostownika. Przede wszystkim w sytuacji, gdy samochód jest użytkowany na krótkich dystansach, na których alternator nie ma szans doładować akumulatora.
 

Całkowite rozładowanie akumulatora może doprowadzić do jego zasiarczenia. To powoduje trwałe i nieodwracalne uszkodzenie baterii. Dlatego powinieneś chronić akumulator przed silnym rozładowaniem.

Nie każdej awarii na drodze jesteś w stanie uniknąć. Możesz jednak ograniczyć ryzyko jej wystąpienia. W tym celu powinieneś regularnie sprawdzać stan akumulatora w wyspecjalizowanym punkcie. Również codzienna dbałość o stan baterii pomoże Ci uniknąć nieprzewidzianych sytuacji oraz wydłuży żywotność urządzenia.