Budowa samochodu - wszystko co powinien wiedzieć kierowca

Jak zbudowany jest układ zawieszenia pojazdu?

Układ zawieszenia pełni następujące funkcje:

• utrzymywanie nadwozia na odpowiedniej wysokości nad jezdnią,
• zapewnienie podróżującym komfortu poprzez ograniczenie wstrząsów,
• przenoszenie sił powstających w trakcie pokonywania nierówności czy zakrętów.

Nawet drobne nieprawidłowości w układzie zawieszenia mogą skutkować poważnymi konsekwencjami. Powodują obniżenie komfortu podróżowania, a przede wszystkim zmniejszają przyczepność pojazdu.

Układ zawieszenia składa się z następujących części:

• elementy prowadzące: wahacz, drążek poprzeczny, drążek wzdłużny;
• elementy resorujące: sprężyna śrubowa, resor piórowy;
• elementy tłumiące: amortyzator.

Istotną rolę w całym układzie spełnia amortyzator. To złożony mechanizm, którego zadaniem jest amortyzacja ruchów zawieszenia. Amortyzator jest pośrednikiem między podwoziem a trzymającym koło wahaczem. Odpowiada m.in. za utrzymanie ciągłego kontaktu koła z podłożem. Oprócz tego wpływa na komfort jazdy poprzez tłumienie drgań przenoszonych na nadwozie.
 

Jak działa układ hamulcowy pojazdu?

Układ hamulcowy jest jednym z najważniejszych systemów w pojeździe. To sprawne hamulce umożliwiają sprawne zatrzymanie samochodu podczas nagłej sytuacji na drodze. Najbardziej powszechnym systemem stosowanym we współczesnych autach są hamulce tarczowe.

Układ hamulcowy składa się z następujących elementów:

• pedał hamulca,
• serwo,
• pompa hamulcowa,
• zacisk hamulcowy,
• klocki hamulcowe,
• tarcza hamulcowa,
• toczek zacisku hamulca.

Bazą układu hamulcowego są tarcze z powierzchnią ścierną. W chwili nacisku na pedał hamulca znajdujący się w układzie płyn hamulcowy wypycha tarcze. Te z kolei dociskają powierzchnią do klocków hamulcowych, co powoduje zatrzymanie samochodu. Najczęściej stosowany jest hydrauliczny układ hamulcowy. Jego mechanizm powoduje równomierne rozłożenie siły hamowania na prawe i lewe koło. Współczesne auta są dodatkowo wyposażone w systemy współpracujące z układem hamulcowym w celu zwiększenia bezpieczeństwa. Doskonałym przykładem jest ABS, który zapobiega blokowaniu się kół podczas hamowania. Kolejnym rozwiązaniem jest system ASR, który zapobiega poślizgowi kół napędzanych oraz ESP chroniący przed wpadnięciem w poślizg.

Układ hamulcowy ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa, dlatego powinien być regularnie serwisowany. Ważna jest kontrola stanu klocków hamulcowych i tarcz, a także systematyczna wymiana płynu hamulcowego co 2 lata lub 60 000 kilometrów.
 

Jak działa układ kierowniczy pojazdu?

Kierownica to element odpowiedzialny za sterowanie samochodem. Jednak cały układ jest nieco bardziej skomplikowany i składa się z następujących podzespołów:

• koło kierownicy,
• kolumna kierownicy, która ma budowę dwuczęściowego wału,
• mechanizm zwrotniczy, na który składają się dźwignie, tuleje, cięgna czy zwrotnice,
• maglownica, która najczęściej ma formę przekładni zębatkowej.

Kolumna kierownicy jest powiązana z układem zawieszenia. Podczas skrętu kierownicy impuls przebiega przez kolumnę i dociera do przekładni kierowniczej. Następnie ruch jest przekazywany do ramienia kierowniczego, który prowadzi go do mechanizmu zwrotniczego. W tym momencie następuje skręt kół. Ramię oddziałuje bezpośrednio na drążek kierowniczy odpowiadający za stopień skrętu kół. Ważnym elementem układu kierowniczego współczesnych aut jest hydrauliczny oraz elektroniczny system wspomagania. Ułatwia on prowadzenie pojazdu, ponieważ redukuje siłę, jaką trzeba włożyć w sterowanie kierownicą.
 

Jak zbudowane jest nadwozie samochodu?

Nadwozie to szkielet pojazdu. Składa się ze struktury nośnej oraz karoserii. Poszycie pełni funkcję estetyczną i pokrywa wnętrze auta. System nośny nadwozia możemy podzielić na dwa rodzaje:

• samonośne – poszczególne elementy są montowane niezależnie od siebie,
• ramowe – poszczególne części są ze sobą połączone, a bazę dla nich stanowi rama konstrukcji.

Nadwozie pojazdu pełni bardzo ważną funkcję. Przede wszystkim pozwala pokonywać opory powietrza i sił oddziałujących na samochód w czasie jazdy. Jest również ważne ze względów bezpieczeństwa. To pierwszy element chroniący pasażerów podczas zderzenia. Nadwozie jest utrzymywane w określonej odległości od powierzchni jezdni za pomocą układu zawieszenia. To ten element odpowiada za redukcję wstrząsów i poprawia komfort podróżowania.

Nadwozie pojazdu występuje w bardzo różnych konfiguracjach. Jego rodzaj często określa przeznaczenie danego auta.
 

Jak zbudowany jest silnik pojazdu?

Jednostka napędowa jest zbudowana z następujących elementów:

• Skrzynia korbowa z cylindrami, kanałami olejowymi i kanałami płynu chłodzenia. W dolnej części skrzyni pracuje wał korbowy. W górnej części skrzyni pracują tłoki, które napędzają wał korbowy,
   
• Głowica silnika, w której pracuje wałek lub wałki rozrządu sterujące praca zaworów dolotowych i wylotowych,
   
• Pokrywa głowicy, w której zamontowane są wtryskiwacze benzyny lub oleju napędowego, a także świece żarowe (w silnikach wysokoprężnych) oraz układ zapłonowy, czyli cewki zapłonowe i świece zapłonowe (w silnikach benzynowych),
   
• Układ rozrządu zapewniający synchronizację pomiędzy pracą tłoków a pracą zaworów dolotowych i wylotowych,
   
• Układ chłodzenia dbający o optymalną temperaturę pracy silnika,
   
• Układ smarowania odpowiedzialny za dostarczanie i filtrowanie oleju silnikowego,
   
• Układ zasilania doprowadzający paliwo ze zbiornika oraz kierujący je do wtryskiwaczy.

Najczęściej w pojazdach montowany jest spalinowy silnik tłokowy wyposażony w cylindry. Trafia do nich mieszanka paliwa i powietrza, która następnie jest podpalana. W efekcie dochodzi do niewielkiego wybuchu, który powoduje odepchnięcie tłoka znajdującego się w cylindrze. Tłok jest połączony z wałem korbowym, który odpowiada za przeniesienie ruchu obrotowego na koła.

Obecnie auta mogą być wyposażone w następujące rodzaje jednostek napędowych:

• silnik benzynowy,
• silnik wysokoprężny (diesel),
• silnik benzynowy z instalacją LPG,
• silnik hybrydowy, który stanowi połączenie napędu spalinowego i elektrycznego.
   

Jak zbudowany jest układ napędowy pojazdu?

Układ napędowy odpowiada za przenoszenie mocy silnika bezpośrednio na koła. Składa się z następujących elementów:

• skrzynia biegów,
• mechanizm różnicowy,
• sprzęgło,
• półosie,
• przeguby,
• wał napędowy,
• skrzynia rozdzielcza.

Stopień skomplikowania układu napędowego zależy od rozwiązań zastosowanych w danym pojeździe. W autach z napędem na jedną oś będzie on dużo prostszy niż w samochodach napędem 4x4.

Skrzynia biegów jest połączona ze sprzęgłem oraz mechanizmem różnicowym. Przez wał napędowy (auta z napędem tylnym oraz 4x4) lub półosie (auta z napędem przednim bezpośrednim) przekazuje moc na piastę koła. To umożliwia wprowadzenie pojazdu w ruch. W niektórych autach stosuje się dodatkowo następujące elementy:

• reduktor,
• zwolnica,
• sprzęgło wiskotyczne.

Odpowiadają one za płynną regulację momentu obrotowego.

Istnieje kilka typów układu napędowego. Najpopularniejsze to:

• klasyczny układ napędowy z silnikiem umieszczonym wzdłużnie z przodu pojazdu, który napędza oś tylną,
• przedni układ napędowy z silnikiem umieszczonym z przodu pojazdu, który napędza oś przednią,
• układ napędowy 4x4, który jest wykorzystywany w samochodach terenowych oraz autach typu SUV i dzieli się na: układ napędowy stały, gdzie napęd jest przekazywany częściowo na tylną i przednią oś (rozkład napędu nie zawsze wynosi 50/50), a także na układ napędowy dołączany, gdzie napęd na drugą oś jest dołączany podczas jazdy w trudnych warunkach terenowych.
   

Jak zbudowany jest układ wydechowy pojazdu?

Układ wydechowy ma usuwać i zobojętniać wszystkie szkodliwe związki, jakie powstają podczas spalania paliwa. Jego podstawowe elementy to:

• katalizator,
• tłumik,
• turbosprężarka,
• filtr cząstek stałych (DPF).

Katalizator służy do oczyszczania spalin i obniża ich szkodliwość dla otoczenia. Żywotność katalizatorów montowanych we współczesnych pojazdach dochodzi do 250 000 kilometrów. Oczywiście jest to uzależnione od sposobu eksploatacji auta. Na krótkich dystansach, kiedy silnik nie może osiągnąć optymalnej temperatury, do reaktora trafiają resztki niespalonego paliwa. Może to obniżyć żywotność katalizatora. Do uszkodzenia tego elementu łatwo doprowadzić, kiedy rozgrzany katalizator zetknie się z zimną wodą po wjechaniu w głęboką kałużę.

Tłumik to element, który odpowiada za prawidłowe odprowadzanie spalin powstających w komorze silnika. Jednocześnie tłumi hałas, jaki jest generowany w czasie pracy jednostki napędowej. Zadaniem turbosprężarki jest z kolei odpowiednie doładowywanie silnika spalinowego. Ta część jest szczególnie wrażliwa na nieodpowiednie warunki pracy. Typową przyczyną awarii turbosprężarki może być zanieczyszczony olej lub brak odpowiedniego smarowania.

Ostatnim elementem układu wydechowego jest filtr cząstek stałych. Najczęściej montuje się go w pojazdach wyposażonych w silnik wysokoprężny. Cząstki stałe to część spalin, która jest generowana przez silnik w czasie pracy. Powstająca w wyniku spalania oleju napędowego sadza jest jednym z najbardziej niebezpiecznych składników spalin. Filtr DPF ma oczyszczać gazy spalinowe z sadzy.
 

Jak zbudowany jest układ chłodzenia pojazdu?

Główną funkcją tego układu jest chłodzenie jednostki napędowej i utrzymanie jej optymalnej temperatury. Nadmiernie wychłodzony silnik nie pracuje w 100% sprawnie. Jego przegrzanie może doprowadzić do uszkodzenia uszczelki pod głowicą lub zatarcia jednostki napędowej. Układ chłodzenia odpowiada także za ogrzewanie kabiny pasażerskiej.

Główne elementy układu chłodzenia to:

• chłodnica,
• przewody,
• termostat,
• nagrzewnica,
• czujniki temperatury,
• pompa wymuszająca obieg cieczy,
• zbiornik wyrównawczy,
• wentylator.

W układzie chłodzenia wyróżniamy mały i duży obieg. Pierwszy odpowiada za krążenie cieczy napędzanej przez pompę tylko w kadłubie silnika. W momencie, gdy płyn nagrzeje się do określonej temperatury, następuje otwarcie termostatu i ciecz zaczyna krążyć w dużym obiegu. Tam traci ciepło pod wpływem działania pędu powietrza. Jeśli wartość temperatury zbliży się do wrzenia, uruchamia się wentylator, który zapewnia dodatkowe chłodzenie.
 

Jak zbudowany jest układ elektryczny pojazdu?

Współczesne pojazdy są naszpikowane elektroniką. Najlepszym przykładem jest komputer pokładowy, który kontroluje pracę wielu podzespołów w samochodzie. To on informuje m.in. o konieczności wymiany oleju silnikowego lub awarii któregoś z modułów.

Główne elementy układu elektrycznego w samochodzie to:

• źródła prądu:

• akumulator, który magazynuje wytworzoną energię elektryczną,
   
• alternator, który:
  • ładuje akumulator, aby zapewnić odpowiednią ilość energii elektrycznej podczas rozruchu i postoju pojazdu,
  • dostarczać w czasie jazdy nadwyżkę zapotrzebowania energii elektrycznej do wszystkich odbiorników,
     
• odbiorniki:
  • rozrusznik,
  • oświetlenie,
  • układ zapłonowy,
  • układy komfortu i bezpieczeństwa.
     
• instalacja elektryczna, czyli układy przewodów pogrupowane w wiązki i elementy instalacyjne jak złączki czy bezpieczniki.

Pojazdy osobowe i dostawcze są wyposażone w instalację elektryczną 12V.
 

Jakie oświetlenie występuje w pojeździe?

W każdym samochodzie rozróżniamy dwa rodzaje oświetlenia:

Zewnętrzne, do którego zaliczamy:

• światła mijania (krótkie),
• światła do jazdy dziennej,
• światła drogowe (długie),
• kierunkowskazy („migacze”),
• światła awaryjne,
• światła pozycyjne,
• światła postojowe,
• światła hamowania (STOP),
• światło cofania,
• światła przeciwmgielne (przednie i tylne),
• światła odblaskowe,
• światła obrysowe.

Wewnętrzne, do którego zaliczamy:

• oświetlenie kabiny, bagażnika i schowków,
• podświetlenie deski rozdzielczej,
• podświetlenie przycisków, przełączników oraz pokręteł do regulacji.

Konkretny rodzaj oświetlenia odgrywa ściśle określoną rolę. Sprawność świateł ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa w czasie jazdy. Dlatego poszczególne elementy tego układu są dokładnie weryfikowane w czasie każdego przeglądu technicznego.

W osobnym artykule szczegółowo omawiamy rodzaje świateł w samochodzie, ich zastosowania oraz symbole.

Znajomość budowy samochodu z pewnością okaże się dla Ciebie przydatna w wielu sytuacjach jak niespodziewana awaria czy wizyta u mechanika. To także doskonała podstawa do poszerzenia wiedzy na temat funkcjonowania współczesnych pojazdów.