Czym zajmuje się Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)?

W jakim celu działa KNF?

Celem nadzoru KNF nad rynkiem finansowym jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania rynku usług finansowych. Tym samym Komisja dba m.in. o jego stabilność, bezpieczeństwo oraz ochronę interesu uczestników tego rynku. Cele i zakres uprawnień KNF zostały określone w ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Dodatkowo kompetencje Komisji określone są ustawach regulujących działalność poszczególnych sektorów rynku finansowego, tj.: bankowego, ubezpieczeniowego, usług płatniczych. emerytalnego, kapitałowego oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

Jakie uprawnienia ma KNF?

Komisja Nadzoru Finansowego realizuje swoje cele pełniąc funkcje regulacyjną, licencyjną, kontrolną i dyscyplinującą. Co to dokładnie oznacza?

• Funkcja regulacyjna KNF – KNF określa zasady funkcjonowania banków poprzez ustalenie minimalnych standardów bezpieczeństwa. Zasady te mają na celu ograniczenie np. ryzyka płynności, operacyjnego czy kredytowego (w przypadku banków).
• Funkcja licencyjna KNF – KNF wydaje zezwolenia na prowadzenie działalności przez firmy ubezpieczeniowe zakłady reasekuracji, banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, krajowe instytucje płatnicze, OFE, fundusze inwestycyjne czy firmy inwestycyjne.

• Funkcja Kontrolna KNF – KNF może prowadzić kontrole w podmiotach nadzorowanych, w tym m.in. w firmach ubezpieczeniowych. Z punktu widzenia konsumenta istotny jest fakt, że tego typu działania podejmowane są przez KNF z urzędu. Oznacza to, że nie są podejmowane na wniosek indywidualnego klienta. Na podstawie jednak wielu zgłoszeń KNF może jednak np. wszcząć kontrolę w danym zakładzie ubezpieczeń.
   
• Funkcja Dyscyplinująca KNF – w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów prawa KNF może nakładać kary finansowe na instytucje finansowe, czy też cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności. Kary finansowe to częsta praktyka KNF w przypadku np. opóźnień w przyznawaniu i wypłacie odszkodowań.
   

Lista ostrzeżeń publicznych KNF

Warto wiedzieć, że KNF prowadzi tzw. listę ostrzeżeń publicznych dostępną na stronie internetowej urzędu. Na liście znajdują się podmioty rynku finansowego, których działalność budzi wątpliwości i zostały wobec nich złożone zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Celem listy jest ostrzeganie konsumentów o podmiotach, które prowadzą działalność wzbudzającą wątpliwości. Tego typu firmy należy omijać szerokim łukiem i nie lepiej nie korzystać z ich usług.

Zgłoszenie nieprawidłowości do KNF

KNF pozyskuje informacje o działalności nadzorowanych instytucji finansowych m.in. od konsumentów. Oznacza to, że Komisja przyjmuje informacje o nieprawidłowościach w działalności nadzorowanych podmiotów. KNF nie rozpatruje ich jednak i nie zajmuje stanowiska w ich sprawie. Są one jednak analizowane i wykorzystywane do podejmowania działań w sprawie praktyk naruszających interesy konsumentów. Zastrzeżenia dotyczące działalności instytucji finansowych można przekazywać do KNF pisemnie lub drogą mailową. 

 

Sąd Polubowny przy KNF

Przy KNF działa też sąd polubowny, który rozpatruje:

• spory pomiędzy konsumentami a przedsiębiorcami
• spory pomiędzy uczestnikami rynku finansowego
• spory pomiędzy przedsiębiorcami a przedsiębiorcami
• spory pomiędzy odbiorcami usług finansowych świadczonych przez te podmioty

Przed Sądem Polubownym rozpatrywane są sprawy, których wartość przedmiotu sporu, co do zasady, wynosi co najmniej 500 zł oraz o prawa niemajątkowe. Podstawowym warunkiem do przeprowadzenia sprawy przed Sądem jest uzyskanie przez powoda zgody pozwanego. Wyroki oraz ugody Sadu Polubownego przy KNF są zatwierdzane przez właściwy sąd powszechny. Wówczas zyskują moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego.
 

Instytucje zajmujące się ochroną interesów konsumentów

W Polsce działa wiele instytucji, które zajmują się ochroną praw konsumentów. Rozpatrywaniem wniosków w indywidualnych sprawach zajmuje się przede wszystkim Rzecznik Finansowy. Rzecznik rozpatruje skargi konsumentów, może wytoczyć powództwo na rzecz klientów podmiotów rynku finansowego oraz za zgodą powoda wziąć udział w toczącym się już postępowaniu. Może także nałożyć na instytucję finansową karę w wysokości do 100 tys. zł.

Wśród innych instytucji, których celem jest ochrona interesów konsumentów warto wymienić UOKiK, który prowadzi postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a także w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. UOKiK może nakładać na instytucje finansowe oraz na przedsiębiorców wysokie kary finansowe.

Konsumenci mogą ponadto uzyskać pomoc prawną u miejskich lub powiatowych rzeczników konsumentów.