Immobilizer w kluczykach - czym jest i jak działa?

Co to jest immobilizer?

Immbolizer to system, który uniemożliwia uruchomienie silnika pojazdu bez odpowiedniego kluczyka. Jest on wbudowany w ECU, czyli elektroniczny moduł sterujący jednostki napędowej. Układ zabezpiecza samochód przed odpaleniem przez niepowołaną osobę. Immobilizer blokuje zapłon lub komputer sterujący pracą silnika. W praktyce próba uruchomienia jednostki napędowej bez dedykowanego kluczyka może skończyć się na kręceniu rozrusznikiem. Brak jest reakcji silnika i zapłonu.

Według specjalistów immobilizer zapewnia dużo większą ochronę przed kradzieżą niż tradycyjny alarm. Potwierdzają to statystyki. Po wprowadzeniu tego rozwiązania już na początku spadła liczba kradzieży pojazdów wyposażonych w system antykradzieżowy.

Immobilizer jest montowany fabrycznie w pojazdach określonych marek. To rozwiązanie proponowane w pakiecie podstawowym. System jest indywidualnie dostosowany do konkretnego modelu auta. Istnieje możliwość montażu w pojeździe dodatkowego immobilizera. Złamanie takiego zestawu zabezpieczeń będzie praktycznie niemożliwe.

Immobilizer to niewielkie urządzenie, które wydaje się bardzo proste w budowie. Jest to jednak zaawansowany technologicznie układ. Jego budowa różni się w zależności od rodzaju. Niezmienne pozostają tylko dwa elementy:

• Transponder (nadajnik)

Element wbudowany w kluczyk. Zazwyczaj ma formę pastylki, breloczka lub pilota.
 

• Centralka (odbiornik)

Część montowana w kabinie pasażerskiej. Dokładne umiejscowienie zależy od zastosowanej technologii.
 

System immobilizer jest zakładany obligatoryjnie we wszystkich pojazdach wyprodukowanych po 1998 roku. Auta z wcześniejszych roczników również mogą być wyposażone w ten układ. Część producentów montowała go dla zwiększenia bezpieczeństwa swoich pojazdów. Imobilizery są zakładane również w motocyklach. Pierwsza zdecydowała się na ten krok marka Honda. W latach 90. japoński producent zaczął stosować to rozwiązanie w oferowanych motorach.
 

Jakie wyróżniamy rodzaje immobilizerów?

Immbiolizery dzielimy na:

• fabryczne, czyli montowane w samochodach bezpośrednio przez producenta,
• dodatkowe, czyli montowane na życzenie Klienta.
   

Jeśli chodzi o zasadę działania, to wyróżniamy:

• immobilizery dotykowe – do odczytania kodu konieczny jest kontakt fizyczny (np. przyłożenie palca do skanera linii papilarnych),
• immobilizery bezdotykowe – kod odczytywany automatycznie z układu elektronicznego w karcie.
   

Najpopularniejszym rozwiązaniem montowanym we współczesnych autach jest immobilizer transponderowy. Oprócz niego można wyróżnić kilka innych rodzajów:

• Immobilizer OEM

Urządzenie jest montowane na przenośniku taśmowym. Składa się z zasilacza, anteny oraz klucza z chipem. Jednostka sterująca zabezpieczony sygnał, który umożliwia pracę elektroniki samochodu. Ten typ urządzenia niezwykłe trudno zdemontować samodzielnie. Konieczna jest odpowiednia wiedza i umiejętności. Transponder do działania nie wymaga baterii, ponieważ bazuje na oddziaływaniu magnetycznym.
 

• Immobilizer kontaktowy

Kluczyk z immobilizerem działający na zasadzie kontaktowej. Wystarczy przyłożyć go do czytnika zlokalizowanego w kokpicie pojazdu.

• Immobilizer sensor

Montuje się go pod kokpitem lub tapicerką auta. Zbliżenie palca do odpowiedniego punktu powoduje rozbrojenie systemu i umożliwia odpalenie silnika.
 

• Immobilizer klawiaturowy

Urządzenie wyposażone w specjalną klawiaturę. Aby odblokować system, musisz wpisać 4-cyfrowy PIN. Pięć kolejnych błędnych prób powoduje blokadę systemu. Ten typ był wykorzystywany w starszych pojazdach (np. Citroen).

Niezależnie od rodzaju immobilizera wymontowanie centralki nie umożliwi odpalenia auta. Brak prawidłowego sygnału spowoduje automatyczną blokadę silnika. Komputer pojazdu interpretuje to jako sytuację, kiedy za kierownicą siedzi osoba nieupoważniona do prowadzenia auta.
 

Jak działa immobilizer?

Odblokowanie silnika jest możliwe po włożeniu kluczyka do stacyjki i uruchomieniu zapłonu. Wtedy następuje wymiana sygnałów. Cały proces składa się z następujących etapów:

• Pole elektromagnetyczne indukuje napięcie w układzie transpondera, który nadaje unikalny kod.
• Moduł sterowania silnikiem odbiera i weryfikuje przesłany kod.
• Sterownik wysyła własny kod, który jest odbierany przez transponder. Celem jest weryfikacja kluczyka.
• Zwolnienie blokady i uruchomienie auta, jeśli sterownik rozpozna kluczyki i oba kody będą zgodne.

Cała procedura odbywa się w ułamku sekundy i jest niezauważalna dla kierowcy. Jeśli jednak sygnały nie będą zgodne, to najczęściej nie będziesz w stanie uruchomić silnika lub zostanie on wyłączony po kilku sekundach pracy.

Producenci stosują różne formy blokady. Najczęściej jest nią odcięcie zasilania pompy paliwowej. W niektórych modelach następuje odcięcie całej elektroniki pojazdu.
 

Jakie są objawy awarii immobilizera?

Awaria immobilizera daje określone objawy. Najczęstsze symptomy usterki to:

• Problem przy ryglowaniu drzwi. To może wskazywać na nieprawidłowe działanie transpondera kluczyka lub wyczerpującą się baterię. Niestety nowoczesne auta coraz częściej zamiast kluczyka mają specjalny brelok. W takiej sytuacji nie ma możliwości mechanicznego otwarcia lub zamknięcia drzwi. Konieczna jest wizyta w serwisie.
   
• Silnik nie uruchamia się po przekręceniu kluczyka w stacyjce. Jeśli rozrusznik kręci się, ale motor nie odpala, to przyczyną może być awaria innych podzespołów. Jeżeli jednak nie występuje problem mechaniczny, to należy sprawdzić immobilizer. Wskazówką do diagnostyki może być kontrolka systemu, która mruga lub świeci światłem ciągłym.
   
• Nie można przekręcić kluczyka w stacyjce. To może oznaczać problemy z chipem transpondera. Z powodu usterki moduł nie wysyła kodu bezpieczeństwa do immobilizera pojazdu. Częstym powodem takiej sytuacji jest uszkodzenie w wyniku działania wody lub fizyczne złamanie chipa przy upadku lub zgnieceniu kluczyka.
   
• Nie działa fabryczny alarm w samochodzie. Immobilizer to główne zabezpieczenie pojazdu. Jeśli nie funkcjonuje prawidłowo, to system alarmowy w aucie również nie będzie funkcjonował poprawnie.

Po zakupie pojazdu używanego warto sprawdzić, czy faktycznie posiada on immobilizer. Czasem zdarza się, że poprzedni właściciel wymontował lub wyłączył układ. Możliwą przyczyną takiego działania jest:

• wadliwe kodowanie,
• niezgodność danych po wymianie niektórych części w pojeździe,
• błędne zaprogramowanie duplikatu zgubionego kluczyka.

Dlatego najlepiej sprawdzić instrukcję obsługi pojazdu lub udać się do serwisu na przegląd techniczny.

Dosyć prozaiczną awarią układu jest wyczerpana bateria. W wielu pojazdach wyświetla się specjalny komunikat informujący o konieczności wymiany. Rozładowana bateria uniemożliwia przesłanie kodu zabezpieczającego do urządzenia samochodu. Przy jej wymianie zachowaj szczególną ostrożność. Możesz przypadkowo uszkodzić znajdujący się w środku chip transpondera.
 

Jak naprawić immobilizer?

Jeżeli po wymianie baterii system nadal nie działa, to prawdopodobnie uszkodzony został jeden z jego elementów. Zazwyczaj awarii ulega transponder umieszczony w obudowie kluczyka. W takiej sytuacji specjaliści zalecają skorzystanie z zapasowego kluczyka (karty). Niestety nawet pomimo uruchomienia drugim kluczykiem konieczna będzie wizyta w serwisie w celu dorobienia brakującego egzemplarza. Pracownicy warsztatu mają dostęp do specjalistycznego oprogramowania i urządzeń. Pozwalają one zaprogramować nowy kluczyk. Pracownik powiela klucz, odczytuje kod z chipa, a następnie wgrywa go do nowego breloka.

W przypadku utraty jedynego kluczyka konieczna będzie wizyta w ASO danej marki. Serwisant na podstawie numeru VIN wykona duplikat. Niestety czas oczekiwania może wynieść nawet kilka tygodni. Wyższy będzie także sam koszt usługi.

W przypadku awarii centralki jedynym rozwiązaniem jest odholowanie auta do serwisu. Taki problem nie zawsze da się usunąć „od ręki”. W niektórych modelach centralka jest dosyć dobrze schowana lub zintegrowana ze sterownikiem silnika. To oznacza więcej pracy i wyższe koszty naprawy. Przyczyną awarii może być skorodowanie lub uszkodzenie przewodów.

Część kierowców obawiających się wysokich kosztów naprawy immobilizera decyduje się na wymontowanie transpondera z obudowy kluczyka. To właśnie ten element najczęściej ulega awarii. Następnie umieszczają go na stałe w samochodzie. To rozwiązanie ma jednak poważną wadę. Kierowca w praktyce traci ochronę przeciwkradzieżową. Immobilizer przestaje spełniać swoją funkcję.

Immobilizer to ważny element ochrony pojazdu przed kradzieżą. Ale nie jedyny dostępny na rynku. Warto postawić na dodatkowe rozwiązania jak monitoring GPS czy blokada skrzyni biegów. Zastosowanie przynajmniej dwóch układów zabezpieczeń dodatkowo zwiększa ochronę samochodu przed kradzieżą. Specjaliści podkreślają, że skuteczną, uzupełniającą formą są także zabezpieczenia nieseryjne jak blokada na kierownicę czy rygiel na skrzyni biegów. Złodzieje są coraz częściej przygotowani na „walkę” z najnowszymi technologiami. Dlatego posiadają np. zagłuszacze sygnału z kluczyka. Jednocześnie mogą być zaskoczeni tradycyjnymi zabezpieczeniami, do usunięcia których wymagana jest siła i odpowiedni sprzęt.