Inteligentny Asystent Prędkości - co to jest i na czym polega ISA?

Czym jest ISA, czyli Inteligentny Asystent Prędkości?

Inteligentny Asystent Prędkości (ISA, Intelligence Speed Assistance) jest systemem, który pomaga unikać przekraczania dozwolonej prędkości na drodze. Urządzenie w sposób automatyczny dostosowuje prędkość pojazdu do ograniczeń odczytywanych ze znaków drogowych. Inteligentny Asystent Prędkości jest kolejnym elementem ADAS, czyli systemów wspomagania kierowcy. Do tej kategorii zaliczamy także następujące rozwiązania:

• tempomat
• asystent pasa ruchu,
• asystent parkowania,
• czujnik martwego pola,
• system wykrywający spadek koncentracji kierowcy.
   

Jakie rodzaje ISA są montowane w pojazdach?

Inteligentny Asystent Prędkości to układ montowany we wszystkich nowych typach aut. Jego zadaniem jest informowanie kierowcy o ograniczeniu prędkości. Obecnie wyróżniamy trzy rodzaje systemu ISA:

• Otwarty

Najprostszy wariant systemu ISA. Kierowca otrzymuje powiadomienie o ograniczeniu prędkości w formie dźwięku oraz komunikatów wizualnych. W tym wariancie to kierowca decyduje, czy chce zastosować się do treści komunikatów i zwolnić. W przepisach jest zawarty minimalny wymóg, że system ma za pomocą sygnału dźwiękowego informować kierowcę o powodowaniu zagrożenia przez maksymalnie 5 sekund. Jednocześnie poszczególni producenci mogą wdrażać rozwiązania, które będą w większym zakresie ingerować w prowadzenie pojazdu.

• Półotwarty

Pierwszy wariant zakładający ingerencję w prowadzenie samochodu. System ISA odczytuje ograniczenie prędkości. Następnie zwiększa opór pedału gazu po jego przekroczeniu. Kierowca cały czas może utrzymać wyższą prędkości. Musi jednak użyć do tego większej siły w trakcie przyspieszania. Dodatkowo mocniejsze wciśnięcie pedału gazu w czasie jazdy powoduje wyłączenie Inteligentnego Asystenta Prędkości.

• Zamknięty

Najbardziej zaawansowany wariat Inteligentnego Asystenta Prędkości. System automatycznie redukuje prędkość pojazdu po odczytaniu ograniczenia. W tej wersji ISA jest możliwość dwojakiego działania układu – obligatoryjnego lub dobrowolnego (kierowca może samodzielnie wyłączyć system).
 

Jak działa Inteligentny Asystent Prędkości?

ISA nie ingeruje w działanie hamulców. System zmniejsza siłę napędową pojazdu oraz moment obrotowy układu przeniesienia napędu. W ten sposób redukuje prędkość auta. Dlatego bezpodstawne są obawy niektórych kierowców, że ISA doprowadzi do nagłego hamowania pojazdu, a tym samym stworzy niebezpieczeństwo na drodze.

Inteligentny Asystent Prędkości wykorzystuje GPS oraz system rozpoznawania znaków do pozyskiwania informacji na temat ograniczeń prędkości. Twórcy ISA początkowo zakładali, że układ będzie aktywował się automatycznie przy każdym uruchomieniu silnika lub otwarciu drzwi pojazdu. Obecnie jednak istnieje opcja jego czasowej dezaktywacji przed rozpoczęciem jazdy lub wyłączenia w jej trakcie (przez mocniejsze wciśnięcie pedału gazu). Jednocześnie warto pamiętać, że ISA automatycznie aktywuje się przy kolejnym otwarciu drzwi samochodu. Dlaczego istnieje możliwość dezaktywacji ISA? Brak opcji wyłączenia systemu potencjalnie mógłby stwarzać zagrożenie na drodze. Dotyczy to sytuacji, w której ISA nagle ulega awarii lub aktywuje się w trakcie manewru wyprzedzania.

Zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej Inteligentny Asystent Prędkości ma rejestrować informacje dotyczące każdej dezaktywacji systemu oraz stylu jazdy kierowcy. Dane będą przekazywane producentowi pojazdu oraz wybranym organom UE w celu dalszej analizy. Do połowy 2024 roku producenci mają zbierać informacje na temat ISA w celu weryfikacji prawidłowego działania systemu. Analiza będzie obejmować zachowanie ISA na nowych lub remontowanych drogach, które nie mogą być uwzględnione w nawigacji. Wszystkie dane będą przesyłane anonimowo. Nie będzie ich można połączyć z konkretnym pojazdem i jego właścicielem. W praktyce oznacza to, że ISA nie ma służyć jako narzędzie do rejestrowania wykroczeń na drodze. Do końca 2025 roku Komisja Europejska dokona oceny funkcjonowania systemu.
 

Jaki jest cel wprowadzenia ISA w samochodach?

Inteligentny Asystent Prędkości to jeden z elementów niezbędnych do realizacji celu, jaki wyznacza inicjatywa Vision Zero. Statystyki jasno pokazują, że w 2021 roku na drogach całej Unii Europejskiej zginęło prawie 20 tysięcy osób. Pozytywną informacją jest spadek liczby ofiar śmiertelnych o 36% w ciągu ostatniej dekady. Jednocześnie Komisja Europejska pracuje intensywnie nad dalszą poprawą tych statystyk. W fazie przygotowania są przepisy, których wdrożenie ma do 2030 roku o połowę zmniejszyć liczbę ofiar w stosunku do 2020 roku. To ważny etap projektu Vision Zero, którego podstawowym celem jest wyeliminowanie do 2050 roku śmiertelnych wypadków drogowych.

Aktualnie za najbezpieczniejsze uważane są drogi Norwegii i Szwecji. Według statystyk w tych krajach na drogach ginie mniej niż 20 osób w przeliczeniu na milion mieszkańców. W najgorszej pod tym względem Rumunii wskaźnik przekracza 90 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców. W Polsce statystyka za cały 2021 rok wyniosła 59 osób/milion mieszkańców. Dla porównania w 2019 roku wartość wskaźnika wynosiła 77. To dobitnie pokazuje skalę postępów w zakresie bezpieczeństwa drogowego. Średnia dla całej Unii Europejskiej to 44 ofiary śmiertelne na milion mieszkańców. Wprowadzenie ISA ma nie tylko podtrzymać trend spadkowy, ale zwiększyć dynamikę zmian i znacząco ograniczyć liczbę wypadków ze skutkiem śmiertelnym.
 

Od kiedy obowiązuje ISA w samochodzie?

Inteligentny Asystent Prędkości od 6 lipca 2022 roku jest obowiązkowo instalowany we wszystkich nowo homologowanych:

• samochodach osobowych,
• pojazdach dostawczych,
• autach ciężarowych,
• autobusach.

W samochodach ze starszą homologacją ISA stanie się obowiązkowy od 7 lipca 2024 roku. Przepisy Unii Europejskiej nakładają na producentów obowiązek zapewnienia niezawodności systemu przez co najmniej 14 lat od daty produkcji auta. Ma to przede wszystkim wymiar analityczny. Dzięki długiej żywotności układ będzie monitorowany przez wiele lat. To da obszerny materiał do analiz oraz dalszego rozwoju systemu.

W myśl przepisów przyjętych przez Unię Europejską producenci mają obowiązek przekazywania organom udzielającym homologacji następujących danych:

• parametry czasu jazdy lub pokonanej odległości przy włączonym i wyłączonym ISA,
• parametry czasu jazdy lub pokonanej odległości przy przestrzeganych i omijanych ograniczeniach prędkości,
• średni czas od włączenia do wyłączenia ISA przez kierowcę.

Aktualizacje ISA mają być bezpłatne przez pierwsze 7 lat. W kolejnych producenci mogą pobierać opłatę za aktualizację bazy danych lub oprogramowania systemu.
 

Jakie są największe zalety ISA?

Głównym założeniem i jednocześnie największym atutem systemu ISA jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego. Statystyki policji za 2021 roku pokazują, że niedostosowanie prędkości do panujących warunków było drugą najczęstszą przyczyną zdarzeń drogowych. Inteligentny Asystent Prędkości pomaga ograniczyć ryzyko wypadków.

Oto największe zalety ISA:

• Ułatwia przestrzeganie ograniczeń prędkości
• Chroni kierowcę przed ryzykiem popełnienia wykroczenia drogowego
• Pomaga uniknąć mandatu
• Pozwala uniknąć konieczności gwałtownego hamowania na drodze
• Bezpośrednio wpływa na styl jazdy kierowcy
• Pomaga w przestrzeganiu zasad ekonomicznej jazdy (ecodriving)
• Wpływa na niższe zużycie paliwa i koszty użytkowania auta
• Pomaga ograniczyć negatywny wpływ na środowisko
   

Czy Inteligentny Asystent Prędkości ma słabe punkty?

Inteligentny Asystent Prędkości to technologia dostępna na rynku od 2015 roku. Z pewnością wymaga jeszcze wielu zmian oraz wprowadzenia kolejnych udoskonaleń. Te z kolei najlepiej planować na podstawie danych zebranych w czasie praktycznego użytkowania ISA. Jednocześnie Inteligentny Asystent Prędkości znajduje się pod baczną obserwacją koncernów samochodowych oraz stowarzyszeń producentów pojazdów. Najczęściej zgłaszane przez nich uwagi to:

• niewłaściwe lub nieaktualne dane w mapach nawigacji dotyczące ograniczeń prędkości,
• niezdolność odczytu informacji ze znaków, które są częściowo zasłonięte lub zabrudzone, co przekłada się na brak informacji dla kierowcy o ograniczeniu prędkości,
• niezdolność do przewidywania złych warunków pogodowych lub sytuacji losowych (wypadki, roboty drogowe), które mogą wystąpić na drodze.

Z pewnością te elementy będą stanowić oś rozwoju ISA w najbliższych latach.

Inteligentny Asystent prędkości to ważny element wyposażenia współczesnych pojazdów. ISA jest nie tylko wsparciem dla kierowcy, ale także rozwiązaniem znacząco poprawiającym bezpieczeństwo. To także kolejny krok w kierunku transportu autonomicznego.