Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie - zasady, które powinieneś znać

Na czym polega omijanie?

W myśl art. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 roku definicja omijania oznacza przejeżdżanie obok nieporuszającego się pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody.

W roku 2022 nieprawidłowe omijanie doprowadziło do 421 wypadków. W ich wyniku 447 uczestników ruchu zostało rannych, a 43 osoby poniosły śmierć. Przed rozpoczęciem manewru omijania powinieneś upewnić się, że pieszy lub inny uczestnik ruchu nie wyjdzie zza omijanego obiektu. Szczególną uwagę zwróć na pasażerów autobusów, którzy często spieszą się i wychodzą nagle na jezdnię. W takiej sytuacji możesz mieć bardzo mało czasu na reakcję.

Zanim rozpoczniesz omijanie, pamiętaj o następujących zasadach:

• jeżeli musisz zjechać na przeciwny pas ruchu, to sprawdź najpierw, czy nie porusza się po nim żaden pojazd,
• skontroluj w lusterkach, czy w danym momencie inny samochód nie zaczął Cię wyprzedzać,
• sprawdź, czy będziesz mieć wystarczającą ilość miejsca na zjazd (ma to szczególnie duże znaczenie na wąskich drogach osiedlowych zastawionych przez inne samochody),
• używaj kierunkowskazów, aby zasygnalizować innym kierowcom Twoje zamiary.

Podczas manewru omijania zachowaj bezpieczny odstęp od uczestnika ruchu, pojazdu lub przeszkody. W określonych sytuacjach konieczne może być zmniejszenie prędkości, a nawet zatrzymanie pojazdu. Dla bezpieczeństwa w ruchu manewr ten powinieneś wykonywać zawsze z lewej strony omijanego pojazdu. Wyjątkiem jest omijanie pojazdu, który zatrzymał się i sygnalizuje zamiar skrętu w lewo. W takiej sytuacji wykonaj manewr prawą stroną. Jeżeli użytkownicy komunikacji miejskiej wysiadają bezpośrednio na jezdnię oznaczoną zygzakiem, to powinieneś zatrzymać swój pojazd przed przystankiem i zapewnić dostęp do autobusu, tramwaju lub trolejbusu.

W określonych sytuacjach omijanie jest zabronione. Nie można wykonywać tego manewru jeśli pojazd, który miałeś zamiar omijać:

• zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu,
• zatrzymał się przed przejazdem kolejowym, a jego ominięcie wymagałoby wjechania na przeciwny pas ruchu.

Szczególną ostrożność zachowaj podczas omijania pojazdu przewożącego zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży. Podobnie w przypadku pojazdu wykonującego transport osób niepełnosprawnych. Jeden z najbardziej niebezpiecznych manewrów to omijanie pojazdu, który zatrzymał się przed przejściem dla pieszych w celu ustąpienia im pierwszeństwa. Jest to surowo zabronione i skrajnie niebezpieczne. W takiej sytuacji bardzo łatwo o potrącenie pieszego lub rowerzysty, co może spowodować śmierć czy poważny uszczerbek na zdrowiu.

Jak prawidłowo wykonać omijanie?

Aby wykonać manewr omijania w sposób prawidłowy, wykonaj kolejno następujące czynności:

• Upewnij się, że możesz bezpiecznie wykonać manewr.
• Spójrz w lusterka, czy inny pojazd Cię nie wyprzedza.
• Zerknij w tył, aby się upewnić, że żaden pojazd Cię nie wyprzedza.
• Spójrz przed siebie i sprawdź, czy masz wystarczająco dużo miejsca do wykonania manewru.
• Włącz kierunkowskaz, sygnalizując zmianę pasa ruchu.
• Jeszcze raz sprawdź, czy można bezpiecznie wykonać manewr.
• Rozpocznij omijanie z zachowaniem bezpiecznego odstępu.
• Zasygnalizuj zmianę pasa ruchu.
• Zjedź łagodnie na wcześniejszy pas ruchu.

Za nieprawidłowe wykonanie manewru omijania grożą następujące kary:

• omijanie pojazdu, który sygnalizuje zamiar skrętu w lewo z jego lewej strony – 100 zł,
• omijanie pojazdu poruszającego się w tym samym kierunku, który zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu – 1500-3000 zł.

Na czym polega wymijanie?

Wymijanie to przejeżdżanie obok pojazdu lub innego uczestnika ruchu, który porusza się w przeciwnym kierunku. Sam manewr wydaje się bardzo prosty. To jednak tylko pozory. Podczas wymijania powinieneś zachować bezpieczny odstęp od wymijanego uczestnika ruchu. Jeśli na drodze nie ma wystarczającej ilości miejsca, to należy zwolnić lub nawet całkowicie zatrzymać pojazd. W takich sytuacjach bardzo łatwo o uszkodzenie lusterek bocznych lub otarcie się bokami aut. W sytuacji, kiedy przejeżdżasz przez zwężenie drogi, pierwszy powinien przejechać pojazd mający wolnych pas. Pod warunkiem że zwężenie jest po drugiej stronie jezdni.

Pierwszeństwo przejazdu przez zwężenie określa m.in. znak informacyjny D-5 (znak z czerwoną strzałką skierowaną ku dołowi i większą białą ku górze). Wskazuje on, że ten kierowca może przejechać jako pierwszy. Po drugiej stronie zwężenia jezdni powinien znajdować się znak B-31 (czarna strzałka skierowana w dół i czerwona, mniejsza ku górze). Informuje on o pierwszeństwie przejazdu dla nadjeżdżających z przeciwka. Na wąskich drogach zdarzają się także sytuacje, kiedy ciężarówka nie może minąć się z autem osobowym. W takim przypadku samochód ciężarowy powinien przejechać jako pierwszy. Wynika to z faktu, że autem osobowym łatwiej manewrować i w razie potrzeby zjechać na bok. W nocy podczas wymijania każdy kierowca ma obowiązek przełączyć światła drogowe na mijania. ”Długie” światła powinieneś również wyłączyć, gdy zbliżasz się do poprzedzającego Cię samochodu. W ten sposób nie będziesz oślepiał kierowcy przed Tobą.

Błędy podczas wymijania były przyczyną 595 wypadków w 2022 roku. Zginęło w nich 95 osób, a 796 zostało rannych.

Jak bezpiecznie wyprzedzać?

Wyprzedzanie to bardzo niebezpieczny manewr, co potwierdzają statystyki policyjne. Eksperci zgodnie przyznają, że należy on również do najtrudniejszych. Wyprzedzanie wymaga nie tylko odpowiedniej koncentracji, ale także doskonałego planowania i przewidywania zdarzeń na drodze. Wielu kierowców popełnia w trakcie tego manewru kosztowne błędy. Potwierdzają to statystyki policyjne za 2022 roku, kiedy w wyniku nieprawidłowego wyprzedzania doszło do 924 wypadków. Podczas tych zdarzeń aż 1042 osoby zostały ranne, a 153 zginęły. Nieprawidłowo wykonane wyprzedzanie to trzecia najczęstsza przyczyna wypadków powodowanych przez kierujących pojazdami.

Wyprzedzanie jest dozwolone, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:

• dobra widoczność na drodze,
• wystarczająca ilość miejsca do wykonania manewru bez utrudniania ruchu innym pojazdom,
• kierowca poruszający się z tyłu nie rozpoczął manewru wyprzedzania,
• kierowca poprzedzający nie sygnalizuje rozpoczęcia manewru wyprzedzania, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa.

Podczas wyprzedzania motocykla, roweru, motoroweru, wózka rowerowego czy kolumny pieszych powinieneś zachować odstęp przynajmniej 1 m.

W większości przypadków wyprzedzanie należy wykonać z lewej strony. Od tej reguły są jednak wyjątki. Wyprzedzać z prawej strony należy:

• pojazdy szynowe – z wyjątkiem sytuacji, gdy uniemożliwia to układ torów lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej,
• pojazdy lub uczestników ruchu, którzy sygnalizują zamiar skrętu w lewo.

Możesz także wyprzedzać inne pojazdy z prawej strony, jeśli poruszasz się po:

• jezdni jednokierunkowej,
• jezdni dwukierunkowej w terenie zabudowanym, która ma co najmniej dwa pasy w jednym kierunku,
• jezdni dwukierunkowej poza terenem zabudowanym, która ma co najmniej trzy pasy ruchu w jednym kierunku.

Kiedy wyprzedzanie jest zabronione?

Manewr wyprzedzania jest zabroniony w następujących sytuacjach:

• znajdujesz się na przejeździe kolejowym lub bezpośrednio przed nim,
• poruszasz się po drodze jednojezdniowej dwupasmowej, a pasy ruchu są oddzielone od siebie linią ciągłą,
• dojeżdżasz do wierzchołka wzniesienia,
• widzisz znak B-25 (zakaz wyprzedzania) lub B-26 (zakaz wyprzedzania przez pojazdy ciężarowe),
• poruszasz się po zakręcie, który jest oznaczony znakiem ostrzegawczym,
• jesteś na skrzyżowaniu (nie dotyczy skrzyżowania o ruchu okrężnym, na którym ruch jest kierowany),
• znajdujesz się przed lub na przejściu dla pieszych.

Pamiętaj, że nie można wyprzedzać pojazdu uprzywilejowanego jak karetka, wóz straży pożarnej czy radiowóz policyjny. Zakaz ten dotyczy samochodów używających niebieskich świateł błyskowych oraz sygnałów dźwiękowych, a także pojazdów poruszających się w kolumnie razem z pojazdami uprzywilejowanymi na początku i końcu. Taki przepis jest spowodowany kwestiami bezpieczeństwa. Jeżeli jednak pojazdy uprzywilejowane nie jadą „na sygnale”, to możesz je wyprzedzać. Kodeks drogowy zabrania jedynie wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego w terenie zabudowanym. Poza tym obszarem możesz wykonać manewr wyprzedzania. Oczywiście pod warunkiem, że pojazd nie ma włączonej wspomnianej wcześnie sygnalizacji.

Za nieprawidłowe wykonanie manewru wyprzedzania grożą wysokie kary:

• wyprzedzanie na przejściu lub bezpośrednio przed przejściem dla pieszych – 1500-3000 zł,
• wyprzedzanie bez zachowania bezpiecznego odstępu od uczestnika ruchu lub wyprzedzanego pojazdu – 300 zł,
• wyprzedzanie z niewłaściwej strony – 1000-2000 zł,
• naruszenie przez kierującego opisanych wyżej sytuacji, w których wyprzedzanie jest zabronione – 1000-2000 zł.

Kara może także zostać nałożona na kierowcę wyprzedzanego pojazdu za:

• zwiększanie prędkości podczas wyprzedzania przez inny pojazd – 350 zł,
• niedostosowanie się do obowiązku zjechania do prawej strony w celu ułatwienia innemu kierowcy wykonania manewru wyprzedzania (pojazdy wolnobieżne) – 100 zł.

Omijanie, wymijanie i wyprzedzanie to manewry, które wymagają dużego skupienia, dobrych warunków oraz ostrożności. Znajomość zasad bezpiecznego poruszania się po drodze daje Ci podstawy do zachowania bezpieczeństwa. Podczas wykonywania tych manewrów nieodzowny jest również zdrowy rozsądek.