Opony z cienkim bieżnikiem - jakie są negatywne skutki użytkowania?

Jakie są objawy zużycia opon?

Stopień zużycia opony możesz łatwo sprawdzić dzięki wskaźnikowi TWI (Tread Wear Indicator). Ma on formę zgrubienia znajdującego się w rowkach bieżnika. Jego wysokość to 1,6 mm. Po zrównaniu się wysokości bieżnika ze wskaźnikiem TWI opona osiągnie minimalne dopuszczalne parametry, poniżej których nie można jej użytkować. Niektórzy producenci stosują także ukryty wskaźnik TWI, który uwidacznia się dopiero po zużyciu wierzchniej warstwy gumy bieżnika.

Pamiętaj, że zużycie opon nie objawia się wyłącznie wytartym bieżnikiem. Istnieje wiele dodatkowych symptomów, które pomogą Ci stwierdzić, czy ogumienie w Twoim aucie nadaje się do wymiany.  Oto najczęstsze objawy:

• pęknięcia, przecięcia i rozdarcia widoczne na powierzchni opony,
• sparciała guma, która zaczyna się kruszyć,
• wybrzuszenia i deformacje na bokach opony, które są spowodowane pękaniem nitek osnowy,
• zużycie marmurkowate, czyli plamy i odparzenia wewnątrz opony na warstwie butylowej,
• separacja elementów konstrukcyjnych (np. odklejenie bieżnika),
• deformacja lub odsłonięcie drutówki, czyli elementu, na którym montowana jest guma na feldze.
   

Niektóre objawy można zauważyć dopiero po zdjęciu opony z felgi. Dlatego tak ważna jest kontrola ogumienia podczas sezonowej wymiany. Warto także zwrócić uwagę na DOT, czyli datę produkcji opony. Jest ona wyrażana w formie 4 cyfr:

• pierwsze dwie oznaczają tydzień produkcji,
• ostatnie dwie oznaczają rok produkcji.

DOT 3522 wskazuje, że opona została wyprodukowana w 35 tygodniu (przełom sierpnia i września) 2022 roku.

Objawy zużycia bieżnika możesz także stwierdzić podczas jazdy. Do najczęściej występujących zaliczamy:

• Wzrost hałasu w kabinie

Opony ze zużytym bieżnikiem generują większy hałas w czasie jazdy. Często przyczyną jest tzw. ząbkowanie. Jest to zjawisko typowe dla opon z bieżnikiem kierunkowym. Podczas dynamicznego ruszania i hamowania na oponę działają duże siły tarcia. Powodują one miejscowe ścieranie bieżnika. Jednym z efektów jest większa głośność opony.

• Większe ryzyko poślizgu

Zużyty bieżnik ma dużo gorsze parametry odprowadzania wody i śniegu spod kół. W efekcie ogumienie szybciej traci przyczepność. Możesz to łatwo zauważyć podczas gwałtownego hamowania, dynamicznych manewrów czy pokonywania zakrętów z większą prędkością.

W osobnym artykule odpowiadamy na pytanie, czy grubość bieżnika wpływa na przyczepność opony do nawierzchni? 
 

Jak szybko ścierają się opony?

Według testów przeprowadzonych przez niemiecką organizację motoryzacyjną ADAC przeciętna opona samochodowa po każdym przejechanym 1000 km traci ok. 120 g swojej masy. Wyniki te różnią się w zależności od rodzaju i przeznaczenia opony. Wielu kierowców uważa, że opony zimowe i całoroczne zużywają się szybciej. Wynika to ze składu mieszanki, która jest bardziej miękka niż w przypadku ogumienia letniego. Okazuje się jednak, że nie jest to regułą. Organizacja ADAC przeprowadziła test, któremu poddano trzy rodzaje opon w różnych rozmiarach – od 185/65R15 do 225/40R18. Podczas badania imitowano pokonanie 15 000 km w zróżnicowanych warunkach.

Przeprowadzone badanie przyniosło następujące wnioski:

• Brak jest dużych różnic w zużyciu bieżnika pomiędzy ogumieniem letnim, zimowym i całorocznym. Zazwyczaj opony letnie zużywają się nieco wolniej od pozostałych rodzajów.
• Największe tempo ścierania wykazują opony w rozmiarze 225/40R18. Jest to typowe ogumienie o sportowych parametrach.
• Najwolniej ścierają się opony w rozmiarze 185/65R15, które są projektowane dla aut miejskich i kompaktowych.

​​​​​​​

Co wpływa na szybsze tempo zużycia bieżnika?

Szybsze tempo zużycia bieżnika może zależeć od wielu czynników. Poniżej przedstawiamy listę najczęstszych przyczyn:

• Nieprawidłowo dobrany rodzaj ogumienia

Rozmiar, indeks nośności i prędkości opony powinny być dobierane zgodnie z zaleceniami producenta danego modelu samochodu. Nieprzestrzeganie tych zasad powoduje, że opony pracują pod nadmiernym obciążeniem. To powoduje szybsze ścieranie się bieżnika. Zbyt duża średnica ogumienia może skutkować ocieraniem się gumy o nadkole. To obniża parametry opony i skraca jej żywotność.
 

• Opony niskiej jakości

Klasa opon ma duży wpływ na ich parametry jezdne oraz żywotność. Ogumienie premium jest produkowane z udoskonalonej mieszanki gumy. Producenci nieustannie rozwijają technologię i wdrażają innowacje do ogumienia najwyższej klasy. Opony ekonomiczne są produkowane z nieco innych surowców. W efekcie ich trwałość jest mniejsza.
 

• Niedostosowanie ogumienia do panujących warunków

Opony zimowe są zbudowane z bardziej miękkiej mieszanki gumy. To pozwala im zachować optymalną elastyczność w niskiej temperaturze. Niestety w warunkach panujących latem mieszanka staje się jeszcze bardziej miękka. W efekcie rosną opory toczenia i spalanie, a bieżnik ulega szybszemu ścieraniu. Opony zimowe użytkowane latem mogą zużyć się już po 15 000 km.
 

• Nieprawidłowe ciśnienie w oponach

Opony napompowane tylko w 80% zużywają się nawet o 20% szybciej. Zbyt wysokie ciśnienie powoduje ścieranie się centralnej części bieżnika. Niedostateczne ciśnienie zwiększa tempo zużycia obwodowych fragmentów opony.
 

• Brak rotowania opon między osiami

Bieżnik szybciej ściera się na oponach osi napędowej. Przez kolejne sezony te różnice tylko się powiększają. W efekcie wpływa to na parametry jazdy i powoduje konieczność wcześniejszej wymiany dwóch opon.
 

• Nieprawidłowa geometria kół

Nieprawidłowa geometria kół powoduje, że określone fragmenty opony ścierają się szybciej od innych. Przeważnie można to zauważyć na bokach. Przy nieustawionej geometrii opony mogą zużyć się już po przejechaniu kilkuset kilometrów. Miejscowo starty bieżnik będzie kwalifikował je do natychmiastowej wymiany.

• Luzy w układzie zawieszenia

Szybsze zużycie bieżnika może być spowodowane usterkami w obrębie układu zawieszenia. Przyczyną są często niesprawne amortyzatory, a także luzy w zawieszeniu, przez które cała geometria pojazdu staje się płynna. To obniża komfort jazdy i przyczepność kół do podłoża. Powoduje także ponadnormatywne zużycie bieżnika.

• Niewyważenie kół

Brak wyważenia kół to nierównomierne rozłożenie mas wokół osi jego obrotu. Objawia się ono drganiami nadwozia, zarzucaniem tyłu pojazdu na zakrętach, drganiami kierownicy czy nadmiernym szumem. Niewyważone koła powodują także szybsze ścieranie bieżnika w miejscach, gdzie odchylenie masy jest większe od środka ciężkości.

• Styl jazdy kierowcy

Jako kierowca masz duży wpływ na tempo zużycia bieżnika w oponach Twojego auta. Powodem jest zbyt dynamiczny styl jazdy. Jazda z nadmierną prędkością skutkuje przegrzewaniem się bieżnika i utratą optymalnego ciśnienia w oponach. Agresywne ruszanie z miejsca i hamowanie również zwiększa tempo ścierania gumy. Pokonywanie zakrętów z nadmierną prędkością prowadzi do zużycia zewnętrznej części bieżnika. Na tempo ścierania wpływa także jazda nadmiernie obciążonym samochodem.

Jakie są skutki użytkowania opon ze zużytym bieżnikiem?

Użytkowanie opon ze zużytym bieżnikiem znacznie obniża komfort oraz bezpieczeństwo w czasie jazdy. Składa się na to kilka kwestii:

• Większe ryzyko poślizgu

Opona ze zużytym bieżnikiem ma mniejszą przyczepność do podłoża. To zwiększa ryzyko wpadnięcia w poślizg. Szczególnie na mokrej lub pokrytej śniegiem drodze. Najbardziej odczujesz to podczas hamowania, przyspieszania oraz skręcania. Głównym objawem będzie trudność z utrzymaniem pojazdu na właściwym torze.

• Dłuższa droga hamowania

Zużyte opony mają mniejszą przyczepność na mokrej i ośnieżonej jezdni. Gorsze odprowadzanie wody, śniegu i błota spod kół wydłuża drogę hamowania nawet o 50%. To zwiększa ryzyko kolizji szczególnie w trudnych warunkach atmosferycznych.

• Obniżona przyczepność na śniegu i lodzie

Opony pozbawione bieżnika mają bardzo ograniczoną przyczepność na wodzie, śniegu i lodzie. To może stwarzać problemy nie tylko podczas hamowania, ale także ruszania z miejsca czy pokonywania zakrętów.

• Większe ryzyko aquaplaningu

Zużyty bieżnik ma dużo płytszą sieć rowków od fabrycznie nowego ogumienia. W efekcie spada skuteczność odprowadzania wody spod kół. Proporcjonalnie rośnie za to ryzyko aquaplaningu. Auto ze zużytym bieżnikiem straci przyczepność przy dużo niższej prędkości niż samochód na nowych oponach.
 

• Mniejsza stabilność auta w czasie jazdy

Nierównomiernie zużyty bieżnik może oddziaływać na układ zawieszenia i cały samochód. To znacząco utrudnia prowadzenie pojazdu, utrzymanie stabilności oraz prawidłowe reakcje na działania podejmowane przez kierowcę. Drgania, wibracje czy ściąganie samochodu na jedną stronę obniża komfort podróżowania i stwarza realne niebezpieczeństwo na drodze.

• Większe ryzyko uszkodzenia opony

Zużyty bieżnik zwiększa podatność opony na uszkodzenie. Szczególnie podczas jazdy po słabej jakości nawierzchni. Opony są bardziej narażone na uszkodzenia czołowej części, która jest pozbawiona naturalnej strefy ochronnej w postaci grubego bieżnika.
 

Aby uniknąć niebezpiecznych sytuacji oraz problemów podczas kontroli drogowej, powinieneś regularnie weryfikować wysokość bieżnika w oponach. Jednocześnie warto przy okazji sprawdzić boczne ściany ogumienia pod kątem występujących przetarć czy pęknięć. Niestety część uszkodzeń może być niewidoczna gołym okiem. Istotny jest także sposób użytkowania auta, który ma wpływ na tempo zużycia opon. Jazda na wyeksploatowanym ogumieniu jest mało komfortowa i niebezpieczna. Dlatego nie lekceważ objawów zużycia opon. W osobnym artykule szczegółowo omawiamy 10 skutecznych sposobów przedłużenia żywotności bieżnika opon.