Prowadzenie samochodu w trudnych warunkach zimowych: poradnik dla doświadczonych kierowców

Jakie manewry są szczególnie niebezpieczne w czasie zimy?

Podczas tych manewrów powinieneś zachować szczególną ostrożność w warunkach zimowych:

• Jazda za innym autem

Zadbaj o większy odstęp przed poprzedzającym Cię pojazdem. Droga hamowania na mokrej, ośnieżonej lub oblodzonej nawierzchni jest nawet dwa razy dłuższa niż na suchej drodze. W takich warunkach dużo łatwiej o stłuczkę lub wypadek.

• Mijanie samochodu jadącego w przeciwnym kierunku

Na drogach w okresie zimowym tworzą się koleiny. Najczęściej lewa koleina jest współdzielona z koleinami przeciwległego pasa. W momencie mijania auta jadącego w przeciwnym kierunku uważaj na pas śniegu pomiędzy koleinami. Jeśli zjedziesz samochodem za bardzo do prawej strony, to możesz doprowadzić do zsunięcia się kół z pasa śniegu. W ten sposób wzrasta ryzyko kolizji z drugim autem.

• Wyprzedzanie drugiego pojazdu

Na granicy dwóch pasów zazwyczaj tworzy się cienka warstwa śniegu lub błota pośniegowego. Często jest ona niewidoczna. Najeżdżające na nią koło może stracić przyczepność. Dlatego podczas wyprzedzania staraj się najechać na pas śniegu najpierw lewymi kołami, a następnie prawymi. Przez cały czas zachowuj czujność.

Jak prowadzić auto na oblodzonej drodze?

Nawet najlepsze opony zimowe nie są w stanie zapewnić maksymalnej przyczepności na lodzie. Jej utrata na takiej nawierzchni oznacza brak możliwości przyspieszania, hamowania czy skręcania. Jako kierowca tracisz kontrolę nad swoim autem. Niestety najczęściej zdajesz sobie z tego sprawę przy próbie wykonania konkretnego manewru. Jak odpowiednio wcześnie rozpoznać, że jedziesz po lodzie? Jest kilka sygnałów, na które powinieneś zwrócić uwagę:

• wrażenie lekkiego pływania pojazdu,
• luźne działanie układu kierowniczego i wzrost siły wspomagania.

Nie masz pewności, czy odczuwasz te sygnały? Naciśnij delikatnie pedał hamulca. Jeśli Twoje auto posiada system ABS, hamulec pod stopą zacznie natychmiast pulsować.

Jak zachować się podczas jazdy na lodzie? Przede wszystkim stosuj się do kilku ważnych zasad:

• Zachowaj spokój i nie wpadaj w panikę.
• Każdy manewr wykonuj delikatnie i z wyczuciem.
• Nie wykonuj gwałtownego hamowania, przyspieszania czy zmiany kierunku.
• Zadbaj o odpowiednią ilość miejsca na wykonanie manewru skrętu, zmiany pasa ruchu czy zatrzymania.

Jeśli nie zastosujesz się do tych rad, to znacznie zwiększysz ryzyko utraty kontroli nad pojazdem. To może skończyć się kolizją lub wypadkiem.

Jak wyprowadzić samochód z poślizgu?

Nawet pomimo ostrożnej jazdy nie zawsze uda Ci się uniknąć wpadnięcia w poślizg. Co zrobić w takiej sytuacji? Niestety Twoje możliwości są bardzo ograniczone. Jedyną reakcją jest przeciwdziałanie uślizgowi tylnej osi. Najpierw jednak musisz prawidłowo „wyczuć” swoje auto. Do tego niezbędna jest poprawna pozycja za kierownicą. Dzięki niej jesteś w stanie przewidzieć poślizg na ułamki sekund przed jego wystąpieniem. Wtedy auto zaczyna delikatnie „płynąć” w jednym kierunku, a Ty masz dosłownie chwilę na wykonanie poprawnej kontry.

W samochodzie z napędem na przednią oś stosuj zasadę wciśniętego gazu. Koła Twojego samochodu powinny się obracać nieco szybciej od tempa swobodnego toczenia się. Zbyt wysokie obroty przyniosą odwrotny efekt, a więc jeszcze zmniejszą przyczepność.

Jeśli poruszasz się pojazdem tylnonapędowym, to w chwili poślizgu powinieneś odpuścić gaz. Pamiętaj, aby na śliskiej nawierzchni robić to w sposób delikatny. W przeciwnym razie możesz zablokować koła i jeszcze bardziej pogorszyć sytuację.

Najlepiej w takich warunkach radzą sobie samochody z napędem 4x4. Trudniej wpadają w poślizg, a jednocześnie łatwiej opanować je w niebezpiecznej sytuacji. Wystarczy zastosować poprawną kontrę w połączeniu z lekkim dodaniem gazu.

Jak hamować w warunkach zimowych?

Każdy manewr hamowania w warunkach zimowych powinieneś wykonywać delikatnie i bez gwałtownych ruchów. Niestety nie zawsze jest to możliwe. Na drodze zdarza się wiele sytuacji, kiedy musisz mocniej wcisnąć pedał hamulca. Nawet pomimo prawidłowego działania systemu ABS tylna oś może „uciekać” z prawidłowego toru jazdy. Co zrobić w takiej sytuacji? Powinieneś szybko ocenić sytuację i zdecydować, czy kontynuować hamowanie. Może to doprowadzić do dalszego wychylenia tylnej osi. Zwolnienie na chwilę pedału hamulca wyprostuje tył, ale wydłuży drogę hamowania. Pamiętaj, że decyzję powinieneś podjąć niemal natychmiast. Każda kolejna sekunda zmniejsza szanse powrotu na prawidłowy tor jazdy.

Jeszcze trudniejszą sytuacją jest hamowanie podczas zjazdu z górki. Tutaj także powinieneś dokonać błyskawicznej oceny sytuacji. Niejednokrotnie najlepszym wyborem będzie umyślne wjechanie w zaspę. Podczas hamowania możesz bowiem stworzyć jeszcze większe ryzyko. Szczególnie jeśli zbliżasz się do skrzyżowania.
 

Jak pokonywać zakręty w zimie?

Nie ma jednej, uniwersalnej techniki pokonywania zakrętów w warunkach zimowych. Sposób należy dostosować do charakterystyki samochodu. Inaczej powinieneś zachować się w przypadku auta podsterownego, a inaczej w czasie jazdy autem nadsterownym. Jest jeden element wspólny. Przed wjazdem w zakręt powinieneś wyhamować pojazd do bezpiecznej prędkości i zredukować bieg na niższy. Pamiętaj, aby przy zmianie biegu delikatnie operować sprzęgłem. W ten sposób unikniesz zablokowania kół osi napędowej. Jeśli nie możesz w danej sytuacji delikatnie zredukować biegu, to podnieś lekko obroty w ostatniej fazie puszczania sprzęgła. Co zrobić w sytuacji, gdy musisz jednocześnie hamować i redukować bieg? Zastosuj metodę „palec-pięta”. Naciśnij sprzęgło lewą nogą. Górną częścią prawej stopy wciśnij pedał hamulca, a jednocześnie operuj piętą na gazie.

Samo pokonywanie zakrętów należy rozpatrzyć w odniesieniu do charakterystyki pojazdu:

• Samochód z napędem na przednią oś

Istnieją dwie techniki pokonywania zakrętów. Pierwsza bazuje na dobraniu takiej prędkości, aby uniknąć poślizgu. Jadąc na granicy poślizgu, dodawaj delikatnie gazu. Jednocześnie obserwuj uślizg przedniej osi. Gdy czujesz, że auto wpada w poślizg, zredukuj gaz i skoryguj tor jazdy kierownicą. Następnie powoli dodawaj gazu.

Druga metoda jest nieco trudniejsza i jednocześnie wolniejsza. Stosuj ją tylko w sytuacji, kiedy na drodze zalega wysoki, kopny śnieg. W pierwszej fazie należy hamować nieco słabiej, aby samochód wjechał w zakręt trochę szybciej niż podczas jazdy bez poślizgu. Hamuj lewą nogą, a prawą trzymaj na pedale gazu. Następnie zdecydowanym ruchem kierownicy zainicjuj skręt. Podczas hamowania lewą nogą masa pojazdu zostanie przeniesiona na przednie koła. Jednocześnie zwiększy się przyczepność przedniej osi. Samochód wpadnie w delikatny poślizg, który wyhamuje nadmiar prędkości. Fazę skrętu należy zakończyć w szczycie zakrętu. Wtedy powinieneś odpuścić hamulec. Hamulec w połączeniu z gazem lekko wyhamowuje to koło, które stara się kręcić szybciej. Możesz także hamować podczas pokonywania krzywizny łuku. Należy wtedy odjąć nieco gazu. W efekcie pogłębisz fazę poślizgu, jednocześnie wytracając część prędkości. Tę technikę stosuj jedynie po wcześniejszym treningu. Pamiętaj, że Twoja lewa noga nie jest przyzwyczajona do operowania hamulcem. Na sprzęgle pracuje bowiem wyłącznie w dwóch pozycjach.

• Samochód z napędem na tylną oś

Auta z napędem na tylną oś na nawierzchni o małej przyczepności prawie zawsze będą poruszać się szybciej poślizgiem, niż w trakcie jazdy na granicy przyczepności. Dzięki odpowiedniej pracy kierownicy i gazu możesz utrzymywać auto w poślizgu podczas jazdy po łuku. Zwiększając ilość gazu przy mocniejszym skręcie kierownicą, pogłębiasz poślizg. Skręt kół odbywa się w kierunku przeciwnym do zakrętu. Pamiętaj, że większy kąt wychylenia w stosunku do toru jazdy zwiększa moc napędową używaną do przeciwdziałania sile odśrodkowej. Mniejsza jej część jest przekazywana na ruch do przodu. W głębokim poślizgu samochód prawie zawsze wolniej pokonuje zakręt.

Jak poruszać się po wzniesieniach w warunkach zimowych?

W trakcie pokonywania wzniesienia najczęściej wykonuje się trzy manewry:

• podjazd pod górkę,
• ruszanie na wzniesieniu,
• zjazd z góry.

Podjeżdżając pod górkę powinieneś najpierw rozpędzić auto. Na wzniesieniu samochód musi zachować jednostajną prędkość. Gwałtowne przyspieszanie jest w tej sytuacji niebezpieczne. Wszystkie manewry jak zmiana biegu, przyspieszanie czy hamowanie, powinieneś wykonywać bez utraty płynności jazdy i przyczepności.

Trudnym manewrem jest ruszanie na wzniesieniu. Podczas jego wykonywania powinieneś delikatnie operować gazem oraz puszczać sprzęgło przy możliwie niskich obrotach silnika. Pamiętaj, że koła napędzane nie mogą wpaść w poślizg. Niektórzy eksperci zalecają ruszanie z drugiego biegu. Ma to zmniejszyć moment obrotowy. Efektem ubocznym jest wymuszenie wyższych obrotów silnika oraz utrata kontroli nad sprzęgłem. Jeżeli ruszenie pod górkę sprawia trudność, to możesz dodatkowo zmniejszyć ciśnienie w oponach. W ten sposób poprawisz docisk do nawierzchni. Bardzo pomocny może okazać się także woreczek z piaskiem, który należy wysypać pod koła.

Podczas zjazdu z góry musisz zachować szczególną ostrożność. Kluczowym elementem jest hamowanie silnikiem i prawidłowa zmiana biegów. Pamiętaj, aby nie jechać na luzie. Nie operuj zbyt gwałtownie pedałem gazu. Hamuj jednocześnie hamulcem i silnikiem. Operuj sprzęgłem w sposób delikatny. Puszczaj je dopiero po wyrównaniu obrotów silnika. Stosuj zasadę, aby z góry zjeżdżać na takim samym biegu, na jakim pod nią podjeżdżałeś.
 

Jak przygotować auto do zimy?

Przed rozpoczęciem sezonu zimowego warto zadbać o odpowiednie przygotowanie auta do jazdy w trudnych warunkach. Co obejmuje taka kontrola? Przede wszystkim powinieneś sprawdzić następujące podzespoły:

• opony – przed sezonem wymień ogumienie na zimowe i sprawdź stan bieżnika,
• oświetlenie – sprawdź stan kloszy oraz sprawność żarówek poszczególnych świateł,
• akumulator – wykonaj test obciążeniowy baterii na stacji diagnostycznej,
• świece żarowe i zapłonowe – skontroluj sprawność działania aparatu zapłonowego,
• układ hamulcowy – sprawdź płyn hamulcowy, a także stan klocków i tarcz hamulcowych,
• układ paliwowy – dodaj preparat uszlachetniający lub środek czyszczący układ,
• układ zawieszenia  - sprawdź stan amortyzatorów oraz luzy w zawieszeniu.

Przed sezonem zimowym zaplanuj wymianę następujących płynów eksploatacyjnych:

• olej silnikowy,
• płyn w układzie chłodzenia,
• płyn do spryskiwaczy.

Zadbaj także o wnętrze auta oraz nadwozie Twojego samochodu. Nie zapomnij o akcesoriach, które okażą się niezbędne podczas mrozów i obfitych opadów śniegu. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w artykule: Jak przygotować auto do zimy?
 

Jak zapewnić dobrą widoczność na drodze w warunkach zimowych?

Dobra widoczność na drodze zależy od kilku czynników. Najważniejszym jest prawidłowe oświetlenie pojazdu. W czasie zimy panują bardzo zróżnicowane warunki. Kierowcy często muszą mierzyć się z intensywnymi opadami deszczu lub śniegu. Dlatego powinieneś dostosować oświetlenie pojazdu do panującej pogody i używać odpowiedniego rodzaju oświetlenia:

• Światła mijania

Powinieneś używać świateł mijania przez całą dobę. Ich zadaniem jest oświetlenie drogi na odległość ok. 40 metrów przed samochodem. Światła mijania są ustawione asymetrycznie. W ten sposób oświetlają całe pobocze, a jednocześnie nie oślepiają innych kierowców jadących z przeciwnego kierunku.

• Światło przeciwmgielne tylne

Jest obowiązkowym elementem wyposażenia samochodu. Powinieneś je włączyć przy widoczności ograniczonej poniżej 50 metrów. Jeśli w czasie jazdy nie widzisz najbliższego słupka drogowego na poboczu, to warto uruchomić światło przeciwmgielne tylne.

• Światła przeciwmgielne przednie

Nie są obowiązkowym elementem wyposażenia auta. Montuje się je na niewielkiej wysokości, aby nie oślepiały innych kierowców. Powinieneś ich używać w warunkach ograniczonej widoczności. Najlepiej sprawdzają się w czasie mgły oraz obfitych opadów deszczu lub śniegu. Zgodnie z przepisami możesz uruchomić je także podczas jazdy po krętej drodze (oznaczonej znakami A-3 lub A-4).

Pamiętaj także, aby przed rozpoczęciem zimy sprawdzić czystość reflektorów oraz stan wycieraczek. W osobnym artykule wyjaśniamy, jak radzić sobie z kiepską widocznością zimą?  Podpowiadamy w nim także, jak rozwiązać problem z zaparowanymi szybami.

Prowadzenie samochodu w trudnych warunkach zimowych wymaga nie tylko wiedzy teoretycznej, ale także doświadczenia. Jeśli masz taką możliwość, trenuj wykonywanie manewrów na śniegu i lodzie. Ważne jest wyrobienie pewnych nawyków, które zadziałają automatycznie w trudnej sytuacji.