Jak długo jest ważne prawo jazdy?
W 2013 roku zakończono wydawanie bezterminowych praw jazdy. Ponadto od 4 marca 2019 roku nie podaje się na nich informacji o miejscu zamieszkania. Ta zmiana to duże ułatwienie dla kierowców. Teraz przy zmianie adresu nie muszą wnioskować o wydanie nowego dokumentu.
Aktualnie wszystkie wydawane prawa jazdy są terminowe. Maksymalny okres ich ważności to 15 lat. Takie zasady obowiązują w przypadku uprawnień kategorii AM, A1, A2, A, B1, B oraz B+E. Na okres 5 lat wydane są prawa jazdy dla kategorii C, C1+E, C+E, D1, D1+E, D oraz D+E.
Istotnym czynnikiem jest również stan zdrowia kierowcy. W przypadku stwierdzenia przez lekarza problemów zdrowotnych ważność prawa jazdy może zostać skrócona do 5 lub 2 lat. W określonych przypadkach jest to nawet 1 rok. Kluczowe znaczenie ma opinia lekarza, który wydaje stosowne orzeczenie.
W przypadku kierowców odbierających pierwsze prawo jazdy w życiu stosuje się 2-letni okres próbny. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule opisującym, jakie są uprawnienia i obowiązki młodego kierowcy.
Kiedy należy wymienić prawo jazdy?
Prawo jazdy należy wymienić w następujących sytuacjach:
- upływ terminu ważności dokumentu,
- upływ terminu ważności konkretnej kategorii prawa jazdy,
- zmiana danych osobowych (imię, nazwisko),
- utrata dokumentu (kradzież, zgubienie, zniszczenie),
- uzyskanie dodatkowych uprawnień.
Po zmianie nazwiska masz 30 dni na wymianę dokumentu. Posiadacze starej wersji prawa jazdy, na którym znajdują się dane adresowe, nie muszą wymieniać dokumentu po zmianie miejsca zamieszkania. Na nowych dokumentach nie umieszcza się adresu kierowcy.
Czy trzeba wymienić bezterminowe prawo jazdy?
Prawa jazdy wydawane przed 2013 rokiem nie miały terminu ważności. Czy to oznacza, że kierowcy posiadający starsze dokumenty stracili uprawnienia? Bezterminowe prawa jazdy zachowały swoją ważność. Jeśli masz taki właśnie dokument, to będziesz zobowiązany wymienić go na nowy. Nie musisz przy tym ponownie wykonywać badań lekarskich.
Obowiązkowa wymiana bezterminowych dokumentów prawa jazdy jest przewidziana na okres od 19 stycznia 2028 do 18 stycznia 2033 roku. Po tym czasie wszyscy kierowcy muszą już mieć nowe dokumenty, które są wydawane na maksymalnie 15 lat.
Czy wymiana prawa jazdy na nowe ogranicza ważność uprawnień?
Przepisy o obowiązku wymiany prawa jazdy dotyczą samych dokumentów, a nie uprawnień do prowadzenia pojazdów. Jeśli otrzymałeś bezterminowe uprawnienia na daną kategorię, to wymiana dokumentu nic nie zmienia w tej kwestii. Niestety nie jest to oczywiste dla wszystkich urzędników. Zdarzały się bowiem przypadki, że kierowca po wymianie bezterminowego dokumentu odebrał nowe prawo jazdy z określoną datą ważności uprawnień.
Doskonałym przykładem jest kierowca mający prawo jazdy kategorii B i C, który postanowił rozszerzyć swoje uprawnienia. Po zdaniu egzaminu złożył wniosek o wymianę dokumentu. Starosta w nowym prawie jazdy wpisał datę ważności dla wszystkich uprawnień. Sprawa trafiła do sądu, który przyznał rację kierowcy.
Nawet pomimo wymiany bezterminowego dokumentu lub wymiany z powodu wygaśnięcia do 2033 roku nie zmienia się ważność wcześniej nadanych uprawnień. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim brak obowiązku przechodzenia badań i dostarczania kolejnych zaświadczeń od lekarza.
Czy przy wymianie prawa jazdy trzeba wykonać badanie lekarskie?
Konieczność wykonania badań lekarskich zależy od powodu wymiany prawa jazdy. Nie musisz ich wykonywać, jeśli powodem wymiany dokumentu jest:
- zmiana danych osobowych,
- utrata dokumentu z powodu zgubienia, kradzieży lub przypadkowego zniszczenia,
- zmiana przepisów, która dotyczy kierowców posiadających bezterminowe prawa jazdy.
Podczas wymiany bezterminowych praw jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T nie musisz przechodzić dodatkowych badań. Chyba że prawo jazdy zostało wydane na czas określony z powodu ograniczeń zdrowotnych. Wizyta u lekarza jest obowiązkowa w przypadku osób posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D oraz D+E.
Badanie lekarskie jest obligatoryjne dla kierowców, którzy ze względu na stan zdrowia otrzymali orzeczenie lekarskie na okres krótszy niż 15 lat. Dużo bardziej rygorystyczne są przepisy dotyczące zawodowych kierowców. W ich przypadku częstotliwość badań lekarskich zależy od wieku:
- kierowcy do 60. roku życia co 5 lat,
- kierowcy po 60. roku życia co 30 miesięcy.
Jak złożyć wniosek o wymianę prawa jazdy?
Wymiana prawa jazdy jest procedurą administracyjną, która wymaga złożenia odpowiedniego wniosku. Możesz to zrobić na kilka sposobów:
- osobiście lub przez pełnomocnika,
- pocztą,
- online przez stronę www.epuap.gov.pl.
Wniosek w formie papierowej złożysz w urzędzie miasta, starostwie powiatowym lub urzędzie danej dzielnicy. W tym ostatnim wnioskować o wymianę prawa jazdy mogą tylko mieszkańcy stolicy.
Wniosek online o wymianę prawa jazdy możesz złożyć w 6 prostych krokach:
- Wejdź na stronę www.epuap.gov.pl.
- Wybierz „Motoryzacja i transport” z katalogu spraw.
- Znajdź pozycję „Wymiana prawa jazdy” lub „Utracenie prawa jazdy” w zależności od powodu wymiany dokumentu.
- Wpisz nazwę urzędu, w którym chcesz załatwić sprawę.
- Określ sposób logowania – profil zaufany, bankowość elektroniczna lub aplikacja mObywatel.
- Kieruj się instrukcją, która przeprowadzi Cię przez proces dodawania odpowiednich załączników.
Niestety nie każdy urząd w Polsce przyjmuje wnioski online o wydanie prawa jazdy.
Jakie dokumenty są potrzebne do wymiany prawa jazdy?
Do wymiany prawa jazdy potrzebujesz następujące dokumenty:
- wniosek, który możesz pobrać ze strony urzędu,
- dotychczasowe prawo jazdy, jeśli je masz,
- aktualne zdjęcie,
- orzeczenie lekarskie (jeśli jest wymagane),
- dowód wniesienia opłaty za wydanie prawa jazdy,
- paszport lub karta pobytu w przypadku cudzoziemców.
W razie utraty lub zniszczenia dokumentu procedura jest taka sama. Do wniosku powinieneś tylko dołączyć uszkodzone prawo jazdy lub jego fragmenty. Oczywiście, jeśli je posiadasz.
Wymiana prawa jazdy kosztuje:
- 100,50 zł – opłata za wydanie prawa jazdy (z czego 50 groszy to opłata ewidencyjna),
- 200 zł – opcjonalny koszt wykonania badań lekarskich.
Termin oczekiwania na wydanie nowego prawa jazdy wynosi do 9 dni roboczych. Jeśli urzędnicy będą mieć wątpliwości w związku ze złożonym wnioskiem, to czas oczekiwania wydłuży się nawet do 2 miesięcy. W każdej chwili możesz sprawdzić, czy Twoje nowe prawo jazdy jest już gotowe do odbioru. Wystarczy wejść na stronę www.info-car.pl i zweryfikować status dokumentu po podaniu numeru PESEL.
Nie ma obowiązku osobistego odbioru dokumentu z urzędu. We wniosku możesz zaznaczyć pole „Proszę przesłać za pośrednictwem poczty”. Dokument zostanie wysłany na Twój adres zamieszkania.
Jakie kary obowiązują za brak ważnego prawa jazdy?
Podczas jazdy samochodem nie musisz mieć przy sobie fizycznego prawa jazdy. Co w sytuacji, gdy Twoje uprawnienia są nieaktualne? Jeśli nie wymienisz w porę prawa jazdy, grożą Ci poważne konsekwencje. Kara za jazdę bez uprawnień przewiduje:
- areszt, ograniczenie wolności lub grzywnę od 1500 do aż 30000 zł oraz zakaz prowadzenia pojazdów,
- pozbawienie wolności od 3 miesięcy do 5 lat, jeśli nie zastosujesz się do wydanego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów.
Przewidziana jest także kara dla właściciela lub użytkownika pojazdu, który dopuszcza do prowadzenia auta przez osobę nieposiadającą wymaganych uprawnień. Grozi za to mandat w wysokości 300 zł. Holowanie pojazdu prowadzonego przez osobę bez uprawnień jest zagrożone karą 250 zł.
Jeśli spowodujesz kolizję prowadząc bez uprawnień, to będziesz musiał zapłacić za wszystkie straty. Twój ubezpieczyciel wypłaci należne odszkodowanie osobie pokrzywdzonej. Jednocześnie będzie wymagał od Ciebie zwrotu poniesionych kosztów.
Wymiana prawa jazdy nie jest skomplikowaną procedurą. Najważniejsze, abyś miał świadomość, w jakich sytuacjach powinieneś to zrobić. W ten sposób unikniesz poważnych konsekwencji wynikających z prowadzenia pojazdu bez ważnych uprawnień.
