Z tego artykułu dowiesz się:
- Za jakie przewinienia można utracić prawo jazdy?
- Na jak długo odbierane są uprawnienia za dane wykroczenia i przestępstwa?
- Czy przekroczenie dopuszczalnego limitu punktów karnych skutkuje automatyczną utratą prawa jazdy?
Utrata prawa jazdy za prędkość
Aktualny taryfikator mandatów jest bezlitosny w przypadku kierowców, którzy przesadzili z prędkością. Najwyższy wymiar kary to grzywna wysokości nawet 2 500 zł i dodatkowo 15 punktów karnych. Trzeba jednak wiedzieć, że to nie koniec negatywnych konsekwencji.
Przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 50 km/h i więcej w obszarze zabudowanym skutkuje również utratą prawa jazdy na okres 3 miesięcy. Podstawą do zatrzymania uprawnień jest Art. 135 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Służby, które przyłapały kierowcę, blokują dokument elektroniczny, a następnie powiadamiają o tym fakcie starostę, który ma moc prawną do jego odebrania.
Z utratą prawa jazdy za prędkość wiążą się jednak pewne kontrowersje. W połowie grudnia 2022 roku Trybunał Konstytucyjny orzekł, że taka forma kary jest niezgodna z Konstytucją. Niedługo po wyroku TK Policja wydała oświadczenie w którym zaznaczyła, iż Trybunał nie wziął pod uwagę wcześniej wspomnianego przepisu (Art. 135) w kontekście zgodności z Konstytucją RP. W konsekwencji policjanci nadal egzekwują zatrzymanie prawa jazdy jeśli uznają, że kierowca dopuścił się wykroczenia.
Utrata prawa jazdy za kierowanie pod wpływem alkoholu
Kolejną częstą sytuacją która skutkuje utratą uprawnień, jest kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających o podobnym działaniu. Nierozważni kierowcy, u których stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila to według obowiązującego prawa wykroczenie, które obliguje służby do odebrania prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do nawet 3 lat.
Osoby prowadzące pojazdy mechaniczne, u których w trakcie kontroli drogowej wykryto stężenie alkoholu we krwi na poziomie od 0,5 promila utracą „prawko” na dużo dłuższy okres — od roku do aż 15 lat.
To jednak nie wszystko, ponieważ kierowanie pod wpływem środków odurzających może skutkować bezterminową utratą prawa jazdy. Stanie się tak, jeśli kierowca ucieknie z miejsca zdarzenia, np. kolizji, a odpowiednie organy stwierdzą, że w tym momencie był „na podwójnym gazie”.
Sprawdź ubezpieczenie swojego samochodu
Ucieczka z miejsca kolizji lub wypadku
Prawo jazdy może zostać także zatrzymane, nawet gdy kierowca był trzeźwy, ale uciekł z miejsca zdarzenia. W tym przypadku minimalna kara to utrata uprawnień na okres minimum 3 lat (jeśli była to kolizja).
Bardziej dotkliwe konsekwencje czekają na osobę, która ucieknie z miejsca wypadku (gdy w zdarzeniu będą poszkodowani). Wtedy kierowcy traktowani są tak samo, jak prowadzący pod wpływem alkoholu. Dodatkowo zgodnie z art. 178 Kodeksu Karnego sąd ma obowiązek nałożyć karę pozbawienia wolności w wysokości od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Co więcej, jeśli na skutek wypadku poszkodowany straci życie lub odniesie ciężki uszczerbek na zdrowiu, kara wyniesie minimum 2 lata do górnej granicy takiego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Kierowcy, którzy celowo uciekną z miejsca zdarzenia, muszą również liczyć się z konsekwencjami związanymi z nałożeniem kary finansowej. Zgodnie z Ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ubezpieczyciel może zastosować tzw. regres ubezpieczeniowy.
Przewożenie zbyt dużej liczby osób
Każdy kierujący pojazdami mechanicznymi musi przestrzegać obowiązujących przepisów bezpieczeństwa, dotyczących np. stosowania fotelików samochodowych. W kontekście bezpiecznej jazdy znaczenie ma również przewożenie pasażerów w liczbie, na jaką pozwala dany pojazd mechaniczny (jeśli nie wiesz, ile osób może znajdować się w samochodzie, zajrzyj do dowodu rejestracyjnego).
Zgodnie z aktualnymi przepisami, każdy nadmiarowy pasażer to kara w postaci 300 zł i 1 punktu karnego. Jeśli jest ich 3 i więcej, możesz stracić prawo jazdy na nawet 3 miesiące.
Ubezpiecz swój samochód
Niezatrzymanie się do kontroli
Uprawnienia mogą zostać również odebrane, gdy nie zatrzymasz się do kontroli drogowej. Takie działanie jest przestępstwem, za które grozi utrata prawa jazdy na okres minimum 12 miesięcy, a maksymalnie nawet 15 lat. Warto jednak wiedzieć, że kierowca musi najpierw zostać skazany przez sąd. Z tego względu niezamierzone niezatrzymanie się do kontroli (jeśli np. nie zauważysz sygnałów policjanta) nie zawsze skończy tak surową karą.
Należy też podkreślić, że kierowcy, którzy próbują uciekać przed funkcjonariuszami, narażają się dodatkowo na karę pozbawienia wolności.
Jazda bez okularów a zatrzymanie prawa jazdy
Osoby z wadą wzroku powinny w szczególności zwrócić uwagę na rubrykę 12. znajdującą się na rewersie prawa jazdy. Może się tam znaleźć jeden z poniższych kodów, oznaczający formę stosowanej korekty:
- 01.01 – okulary
- 01.02 – soczewki kontaktowe
- 01.03 – okulary ochronne
- 01.04 – szkła przyciemnione
- 01.05 – przepaska na oko
- 01.06 – okulary lub soczewki kontaktowe
Jakie to ma znaczenie w kontekście utraty prawa jazdy? Kierowanie bez wymaganej korekty lub okularów traktowane jest jak prowadzenie bez uprawnień. Skutkuje to nie tylko odebraniem prawa jazdy (na okres zależny od wyroku sądu), ale również nałożeniem kary w wysokości od 1 500 zł do nawet 30 000 zł.
Sytuacja wygląda analogicznie w przypadku innych ograniczeń w dokumencie, takich jak np. konieczność jazdy z aparatem słuchowym, prowadzenie w godzinach dziennych czy wymagana obecność modyfikacji urządzeń i układów w pojeździe.
Ubezpieczenie OC
Nie płacisz alimentów? Możesz stracić uprawnienia
Choć może wydawać się to zaskakujące, utrata prawa jazdy grozi także za uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego. Umożliwia to ustawa z dnia 7 września 2006 roku o pomocy osobom uprawnionym do alimentów.
Aby doszło do jego odebrania, osoba uprawniona musi złożyć najpierw wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o podjęcie działań wobec kierowcy, który nie płaci alimentów. Do dokumentu należy dołączyć zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne objaśniające, że wszelkie do tej pory stosowane formy mające na celu wyegzekwowanie należności okazały się bezskuteczne. Jeśli zostanie wydana decyzja o faktycznym uchylaniu się od obowiązku alimentacyjnego, do starosty trafia wniosek o odebranie prawa jazdy.
Odzyskanie uprawnień w takiej sytuacji jest możliwe tylko na dwa sposoby — poprzez utratę statusu dłużnika w wyniku spłaty całości zobowiązania lub wywiązywanie się przez min. pół roku z obowiązku alimentacyjnego w wysokości nie niższej niż 50% ustalonej wartości alimentów.
Uwaga na przejściach dla pieszych
Po aktualizacji taryfikatora mandatów nieustąpienie miejsca pieszemu skutkuje nałożeniem niezwykle wysokiej kary pieniężnej w wysokości 1 500 zł (3 000 zł w przypadku recydywy) i aż 15 punktów karnych. Jak się okazuje, w wyniku takiego działania policja może także odebrać prawo jazdy.
Jeśli funkcjonariusz stwierdzi, że kierowca stworzył zagrożenie dla bezpieczeństwa, ma prawo do zatrzymania uprawnień na okres od 6 miesięcy do nawet 3 lat.
Ubezpieczenie samochodu
Punkty karne a utrata prawa jazdy
Odebranie prawa jazdy grozi także osobom, które przekroczą dopuszczalną liczbę punktów karnych. W przypadku kierowców posiadających uprawnienia krócej niż rok limit wynosi 20 punktów, a pozostałych — 24.
Osoby z dłuższym stażem są w nieco lepszej sytuacji, ponieważ po przekroczeniu dopuszczalnej liczby p.k. zostają wezwani na kurs reedukacyjny i opcjonalnie również na badania lekarskie. Jeśli taki kierowca go zda i otrzyma zaświadczenie o braku przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów mechanicznych, nie straci prawa jazdy. Warto zaznaczyć, że w przypadku niezaliczonego kursu można przystąpić do niego ponownie.
Z kolei kierowcy posiadający prawo jazdy krócej niż rok w takiej sytuacji niestety je tracą i muszą ponownie zdać państwowy egzamin praktyczny i teoretyczny — w taki sam sposób, jak osoby, które dopiero ubiegają się o uzyskanie uprawnień, np. kategorii A.
