Typy systemów bezpieczeństwa w samochodach
Systemy bezpieczeństwa w samochodach można podzielić na dwa główne rodzaje:
- czynne – zmniejszają ryzyko wystąpienia kolizji lub wypadku. Do ich grona zalicza się głównie układy elektroniczne, takie jak np. ABS czy kontrola trakcji. Trzeba jednak pamiętać, że w tę definicję wpisują się także inne podzespoły, m.in. lusterka i wycieraczki;
- bierne – łagodzą skutki powstałego zdarzenia drogowego. Są to przede wszystkim pasy bezpieczeństwa (o których więcej w dalszej części artykułu), ale też m.in. poduszki i kurtyny powietrzne, wydłużona strefa zgniotu nadwozia, łamana kolumna kierowcy czy nawet fotele kubełkowe.
W kontekście bezpieczeństwa pojazdu warto także wspomnieć o zabezpieczeniach antykradzieżowych. Oprócz oczywistych kluczyków, można do nich zaliczyć np. blokadę kierownicy i skrzyni biegów, alarmy samochodowe, trackery GPS czy immobilizer. Złodzieje bywają jednak sprytni, dlatego warto ochronić się dodatkowo przed kradzieżą i skorzystać z ubezpieczenia AC.
Elektroniczne systemy bezpieczeństwa w samochodach
Elektroniczne systemy bezpieczeństwa są zaawansowaną formą zminimalizowania ryzyka wypadku, które działają w oparciu o skomplikowane zespoły układów i czujników w pojeździe. Choć już są wykorzystywane od dłuższego czasu, tak jak np. wcześniej wspomniany ABS, ASR i czujniki ciśnienia w oponach, to obecnie jest ich znacznie więcej. Współczesne samochody są nimi wręcz naszpikowane, dlatego warto je znać i wiedzieć, jaką odgrywają rolę. Instalowane w nowoczesnych pojazdach elektroniczne systemy bezpieczeństwa to m.in.:
- ESP (Electronic Stability Program) – stabilizuje tor jazdy auta, minimalizuje ryzyko utraty kontroli nad pojazdem i np. wypadnięciem z drogi;
- BLIS (Blind Spot Information System) – monitoruje martwe pole widzenia. Ostrzega kierowcę o innych pojazdach poprzez lampki zainstalowane w lusterkach bocznych;
- ICC (Intelligent Cruise Control) lub ACC (Adaptive Cruise Control) – aktywny (adaptacyjny) tempomat. Samochód automatycznie dostosowuje prędkość na drodze w momencie napotkania przeszkody (np. innego pojazdu na tym samym pasie);
- AFIL, LDW lub Lane Assist – analizuje układ linii na jezdni i informuje o niezamierzonej zmianie pasa np. poprzez wibracje fotela i kierownicy;
- BAS (Brake Assist System) – wspomaga hamowanie awaryjne. Włącza się w momencie nagłego naciśnięcia na pedał hamulca. Może automatycznie uruchamiać światła awaryjne;
- AEB (Autonomous Emergency Braking) – działa niezależnie od kierowcy, odpowiada za awaryjne hamowanie w momencie wykrycia zagrożenia, np. bardzo wysokiego ryzyka kolizji;
- HSA (Hill Start Assist) – inaczej asystent ruszania pod górę. Automatycznie włącza hamulec ręczny w trakcie zatrzymania się na wzniesieniu, a przy ponownym ruszeniu stopniowo go zwalnia;
- AFL (Adaptive Forward Lighting) lub AFS (Adaptive Front Lighting System) – inteligentny system sterowania przednim oświetleniem samochodu. Może np. doświetlać zakręty czy dostosować światła do ruchu lewostronnego;
- TSR (Traffic Sign Recognition) – system rozpoznawania znaków drogowych; rozpoznaje głównie ograniczenia prędkości. Potrafi też odczytywać i interpretować inne rodzaje oznaczeń.
Obecność elektronicznych systemów bezpieczeństwa nie tylko wynika z chęci producentów samochodów do usprawniania swoich pojazdów, ale też (a może przede wszystkim) jest uregulowana prawnie. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i RADY (UE) z dnia 27 listopada 2019 r., od połowy 2022 roku wszystkie nowe samochody muszą posiadać w sumie 30 różnych systemów bezpieczeństwa, w tym czynne elektroniczne, takie jak np. monitorowanie senności kierowcy i EBD, który umożliwia skrócenie drogi hamowania.
Jak zadbać o systemy bezpieczeństwa w aucie?
Aby wszystkie systemy bezpieczeństwa działały sprawnie, należy dbać o całe auto i jego poszczególne podzespoły. Mowa tu zarówno o serwisie związanym z wymianą części eksploatacyjnych, np. klocków i tarcz hamulcowych w układzie hamowania, jak również regularnych przeglądach zawieszenia, kontroli stanu ogumienia czy oświetlenia. Pamiętaj też, aby nie bagatelizować kontrolek na desce rozdzielczej, które mogą świadczyć o powstaniu poważnej usterki.
Jeśli dane auto jest wyposażone w elektroniczne systemy bezpieczeństwa, to warto sprawdzić w instrukcji, jakie usprawnienia zostały zainstalowane w pojeździe, w jaki sposób z nich korzystać i jak sprawdzić, czy działają prawidłowo. Ponadto kiedy używasz dodatkowych akcesoriów, np. fotelika do bezpiecznej jazdy samochodem z dzieckiem, musisz zadbać o jego odpowiedni dobór i montaż, a także obowiązujące przepisy.
Równie ważna jest odpowiednia regulacja podzespołów i wyposażenia, np. świateł i geometrii kół. Nie zapomnij też prawidłowo ustawić lusterka w samochodzie, fotel kierowcy, kierownicę czy nawet zagłówki. Oczywiście należy też sprawdzić stan pasów bezpieczeństwa — poniżej możesz sprawdzić, jak to zrobić.
Kontrola stanu pasów bezpieczeństwa w samochodzie
Sprawne pasy w samochodzie to podstawa bezpiecznej jazdy, dlatego warto często sprawdzać ich stan — zwłaszcza, jeśli regularnie podróżujesz drogami ekspresowymi. Aby dowiedzieć się, czy można z nich nadal korzystać:
- sprawdź, czy nie ma na nich przetarć, pęknięć oraz innych uszkodzeń;
- zwróć uwagę na mechanizm zwijania – rozwiń pas i go puść. Powinien automatycznie wrócić do pozycji wyjściowej, płynnie i bez oporu;
- skontroluj system blokowania – szarpnij gwałtownie za pas. Jeśli blokada się uruchomiła, działa prawidłowo;
- zweryfikuj działanie klamry i zamka – pas powinien móc łatwo się odpinać i zapinać
- upewnij się, że elektroniczny czujnik jest sprawny – jeśli pasy nie będą zapięte, powinien zabrzmieć sygnał dźwiękowy, a na desce rozdzielczej zapalić się kontrolka (starsze auta mogą nie posiadać takiego czujnika).
Istotną kwestią wykluczającą pasy z dalszego użytkowania jest tzw. wystrzelenie, które warto sprawdzić także przed zakupem samochodu używanego.Większość pasów w nowoczesnych autach jest wyposażona w napinacze pirotechniczne, które uruchamiają się w momencie zderzenia. Ich zadaniem jest przyciągnięcie kierowcy lub pasażera do fotela, aby ten nie uderzył w inne elementy samochodu, np. kierownicę. Wystrzelone pasy są łatwe do sprawdzenia — będą mocno napięte lub zablokowane. Na desce rozdzielczej może świecić się też kontrolka od poduszek powietrznych.
Jak prawidłowo zapiąć pasy w samochodzie?
Pasy bezpieczeństwa muszą być odpowiednie zapięte, aby spełniały swoją funkcję. Usiądź w fotelu, a następnie:
- Zapnij pas.
- Ułóż jego dolną część płasko (aby nie miał żadnych skręceń) poniżej miednicy, a dokładniej tzw. kolców biodrowych (możesz je łatwo wyczuć pod palcami). Dzięki temu ochronisz w razie wypadku swoje narządy wewnętrzne.
- Pociągnij górną część pasa, by dociągnąć go do miednicy. Ułóż go dokładnie pośrodku mostka lub między piersiami.
- Górna część pasa powinna przebiegać przez bark i nie spadać z niego, ale jednocześnie nie może wchodzić na szyję. Aby dokładnie go ustawić, użyj regulacji na słupku.
Pamiętaj, że każda regulacja fotela wymaga ponownego ułożenia pasa. Jego nieprawidłowe zapięcie znacznie zwiększa ryzyko dodatkowego uszkodzenia ciała w trakcie wypadku, a nawet wypadnięcia z niego.
